Στο αστερισμό των χθεσινών εξαγγελιών της κυβέρνησης για τη διανομή μέρους της υπέρβασης στο πρωτογενές πλεόνασμα και το τελικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα κινείται από χθες η ελληνική κοινωνία. Από τον προσεχή Νοέμβριο, κάθε ελληνική οικογένεια που πληροί τις προϋποθέσεις θα λαμβάνει ένα μηνιαίο ποσό επιστροφής ενοικίου, ενώ κάθε χαμηλοσυνταξιούχος θα παίρνει 250 ευρώ, που αντιστοιχούν σε 21 ευρώ τον μήνα αύξηση.

Σε ό,τι αφορά το θέμα των ενοικίων, υπάρχει ένα σοβαρό ζήτημα το οποίο έχει να κάνει με το πραγματικό ύψος των ενοικίων. Η κυβέρνηση αποφάσισε να δώσει ως επιστροφή το 1/12 του ενοικίου που καταβάλλεται. Ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία που είναι διαθέσιμα από τις περυσινές φορολογικές δηλώσεις, το μέσο ενοίκιο είναι 255 ευρώ. Αυτό το ποσό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και απέχει πολύ από το ποσό που πραγματικά καταβάλλεται, καθώς έχει προηγηθεί άτυπη συμφωνία μεταξύ ενοικιαστή και ιδιοκτήτη για να περιοριστεί το πραγματικό ποσό που πληρώνει ο ενοικιαστής. Για παράδειγμα, σε ένα σπίτι 80 τ.μ. στο κέντρο της Αθήνας με ενοίκιο 700 ευρώ, το συμβόλαιο μπορεί να αναγράφει μόνο 250 ευρώ, με αποτέλεσμα ο ενοικιαστής να λάβει 250 ευρώ και 50 ευρώ επιπλέον για κάθε παιδί.

Αυτό φαίνεται να είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Στο υπουργείο Οικονομικών υπάρχει η ελπίδα ότι θα ενταθεί η πίεση για να αναγράφονται στα συμβόλαια οι πραγματικές τιμές, αλλά κανείς δεν ξέρει πού θα καταλήξει ενδεχόμενη αντιπαράθεση μεταξύ ιδιοκτητών και ενοικιαστών και αν τελικά αυτή η συμφωνία θα έχει θετικά αποτελέσματα και για ποιον. Κάποιοι λένε ότι ίσως να προκύψει μία νέα γενιά πληθωριστικών πιέσεων, φέρνοντας ως παράδειγμα το πρόγραμμα “Σπίτι μου ΙΙ“, το οποίο εκτίναξε τις τιμές στα ενοίκια και άφησε χωρίς στέγη τους ενδιαφερόμενους.

Το πρωτογενές πλεόνασμα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για το 2025 υπερέβη κατά πολύ τις αρχικές προβλέψεις, ανοίγοντας το δρόμο για τη διάθεση σημαντικών ποσών σε μέτρα στήριξης, κυρίως για νοικοκυριά και ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Ωστόσο, το μέγεθος της ενίσχυσης και τα ποσά που θα φτάσουν στους δικαιούχους εγείρουν ερωτήματα σχετικά με την επάρκειά τους, καθώς οι ανάγκες των πολιτών συνεχώς αυξάνονται και οι τιμές των βασικών αγαθών παραμένουν σε υψηλά επίπεδα.

Πόσα θα λαμβάνουν οι συνταξιούχοι και οι ενοικιαστές

Οι συνταξιούχοι θα λάβουν μια ετήσια ενίσχυση 250 ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε περίπου 21 ευρώ το μήνα. Η ενίσχυση αυτή αφορά περίπου 1,44 εκατομμύρια πολίτες, οι οποίοι είναι συνταξιούχοι άνω των 65 ετών με εισοδήματα κάτω από συγκεκριμένα όρια. Για τους άγαμους συνταξιούχους, το ετήσιο εισόδημα δεν πρέπει να ξεπερνά τα 14.000 ευρώ, ενώ για τους έγγαμους το όριο εισοδήματος φτάνει τα 26.000 ευρώ. Αν και η κυβέρνηση τονίζει την αξία αυτού του επιδόματος για τη στήριξη των ηλικιωμένων, η πραγματική αξία του ποσού μπορεί να μην είναι ικανή να καλύψει τις ανάγκες για τους περισσότερους συνταξιούχους, καθώς τα έξοδα καθημερινότητας συνεχώς αυξάνονται και η πίεση στους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών είναι αισθητή.

Αντίστοιχα, οι ενοικιαστές που πληρούν τα κριτήρια θα λάβουν μια ετήσια επιστροφή ενοικίου. Η επιστροφή αυτή αντιστοιχεί σε 1/12 του ετήσιου δηλωθέντος ενοικίου, με το μέγιστο ποσό να φτάνει τα 800 ευρώ για κάθε νοικοκυριό. Αν και το ποσό αυτό μπορεί να προσφέρει μια μικρή ανακούφιση στους ενοικιαστές, το κόστος των ενοικίων σε πολλές περιοχές της χώρας, ιδίως στις μεγάλες πόλεις, συνεχώς αυξάνεται, κάτι που καθιστά τη βοήθεια αυτή μάλλον περιορισμένη σε σχέση με την πραγματική πίεση που υφίστανται τα νοικοκυριά. Η επιστροφή ενοικίου θα επηρεάσει περίπου 948.000 νοικοκυριά και αναμένεται να ξεκινήσει από τον Νοέμβριο του 2025.

Όροι και κριτήρια για τους δικαιούχους

Οι δικαιούχοι των μέτρων αυτών θα πρέπει να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια, τόσο ως προς τα εισοδήματα όσο και ως προς την ακίνητη περιουσία. Ειδικότερα, η επιστροφή ενοικίου αφορά νοικοκυριά με ετήσιο εισόδημα που δεν ξεπερνά ορισμένα όρια, τα οποία διαφοροποιούνται ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση.

Για τους άγαμους, το όριο εισοδήματος για να μπορέσουν να ενταχθούν στο πρόγραμμα είναι τα 20.000 ευρώ, ενώ για τους έγγαμους ή συμφώνους συμβίωσης το όριο ανεβαίνει στα 28.000 ευρώ, με επιπλέον 4.000 ευρώ για κάθε παιδί. Οι μονογονεϊκές οικογένειες θα έχουν το ανώτατο όριο των 31.000 ευρώ, με 5.000 ευρώ για κάθε επιπλέον παιδί. Επίσης, για να πληρούν τις προϋποθέσεις για την επιστροφή ενοικίου, τα νοικοκυριά δεν πρέπει να έχουν ακίνητη περιουσία που ξεπερνά τις 120.000 ευρώ για το άτομο, με προσαυξήσεις ανάλογα με τα μέλη της οικογένειας.

Η επιστροφή ενοικίου αφορά κυρίως την κύρια κατοικία και τη φοιτητική στέγαση, ενώ το μέγιστο ποσό της επιστροφής (800 ευρώ) παραμένει το ίδιο ανεξαρτήτως του τύπου της κατοικίας.

Από την άλλη πλευρά, για τους συνταξιούχους, τα κριτήρια περιλαμβάνουν επίσης περιουσιακά όρια και ειδικότερα για τους άγαμους είναι 200.000 ευρώ, ενώ για τους έγγαμους το όριο φτάνει τα 300.000 ευρώ. Το ποσό της ενίσχυσης των 250 ευρώ είναι αφορολόγητο, ακατάσχετο και ανεκχώρητο, και δεν συμψηφίζεται με οφειλές προς το Δημόσιο ή ασφαλιστικά ταμεία.

Η πραγματική αξία των μέτρων και οι αμφιβολίες

Αν και τα μέτρα που προτείνονται αναγνωρίζουν τις ανάγκες συγκεκριμένων ομάδων του πληθυσμού, η αξία τους σε σχέση με το κόστος της καθημερινότητας μπορεί να αποδειχθεί περιορισμένη. Τα 250 ευρώ για τους συνταξιούχους και η επιστροφή ενοικίου για τους ενοικιαστές καλύπτουν μόνο ένα μικρό ποσοστό των αναγκών τους, ιδιαίτερα καθώς οι τιμές των βασικών αγαθών, η ενέργεια και τα ενοίκια παραμένουν σε υψηλά επίπεδα.

Οι ενισχύσεις αυτές είναι προφανώς θετικές, ωστόσο είναι αμφίβολο αν μπορούν να καλύψουν το πλήρες εύρος των αυξημένων αναγκών που έχουν οι πολίτες, ειδικά σε μια περίοδο οικονομικής αβεβαιότητας. Το αν αυτά τα μέτρα θα προσφέρουν ουσιαστική βοήθεια σε εκείνους που πραγματικά τη χρειάζονται ή αν τελικά θα αποδειχθούν ως μία περιορισμένη βοήθεια που δεν ανταποκρίνεται στις πραγματικές συνθήκες, θα φανεί μόνον όταν εφαρμοστούν στην πράξη.

Διαβάστε επίσης:

Όλα τα μέτρα για επιστροφή ενοικίου και επίδομα 250 ευρώ σε συνταξιούχους – Τα κριτήρια, ο «ασφαλής βατήρας» και οι αντιδράσεις

Ο χρυσός αγγίζει τα 3.500 δολάρια για πρώτη φορά ενώ το δολάριο βυθίζεται σε χαμηλό τριετίας

Ανάπτυξη 2% φέτος και 1,8% το 2026 βλέπει το ΔΝΤ στην Ελλάδα