Ο Πάπας Φραγκίσκος έχει εκφράσει δημόσια την επιθυμία του να ταφεί όχι στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου (την παραδοσιακή έδρα ταφής των Παπών) αλλά στη Βασιλική της Σάντα Μαρία Ματζόρε στη Ρώμη.

Η επιλογή αυτή δεν είναι τυχαία· αντικατοπτρίζει τη βαθιά αφοσίωση του Πάπα στην Παναγία και την προσήλωσή του σε έναν πιο ταπεινό, πνευματικό τρόπο ζωής και θανάτου.

Η ιστορία και η ιδιαιτερότητα της Σάντα Μαρία Ματζόρε

Η Σάντα Μαρία Ματζόρε είναι μία από τις τέσσερις παπικές βασιλικές της Ρώμης και η πιο σημαντική αφιερωμένη στη Θεοτόκο.

Η ίδρυσή της χρονολογείται από τον 5ο αιώνα, επί Πάπα Σιξτου Γ’, αμέσως μετά τη Σύνοδο της Εφέσου (431 μ.Χ.), όπου καθιερώθηκε δογματικά η Παναγία ως «Θεοτόκος».

Η βασιλική χτίστηκε σύμφωνα με την παράδοση σε σημείο όπου «χιόνισε θαυματουργα» τον Αύγουστο του 358 μ.Χ., κάτι που γιορτάζεται κάθε χρόνο με αναπαράσταση του χιονιού εντός του ναού (το λεγόμενο Miracle of the Snow).

Αρχιτεκτονικά, είναι μοναδική: συνδυάζει πρωτοχριστιανικά, μεσαιωνικά, αναγεννησιακά και μπαρόκ στοιχεία.

Η κύρια πρόσοψη κατασκευάστηκε με αφορμή το Άγιο Έτος του 1750 από τον Φλωρεντινό αρχιτέκτονα Φερντινάντο Φούγκα. Κυρίαρχο στοιχείο της είναι η Λότζια των Ευλογιών, η οποία διακρίνεται για το λεπτεπίλεπτο μοτίβο του θριαμβευτικού τόξου που πλαισιώνει τα ψηφιδωτά του Φιλίππο Ρουσούτι (γύρω στο 1300), με τον Χριστό καθισμένο στον θρόνο και τους αγίους στο πλευρό του, καθώς και τη σκηνή του Θαύματος του Χιονιού.

Με ύψος 75 μέτρα, το καμπαναριό της Βασιλικής —κατασκευασμένο από τούβλα— είναι το ψηλότερο στη Ρώμη. Επειδή η Βασιλική βρίσκεται πάνω σε λόφο, αποτελεί και το υψηλότερο σημείο της πόλης.

Το Παρεκκλήσι της Σιξτίνας κατασκευάστηκε στο βόρειο τμήμα της Βασιλικής μεταξύ 1585 και 1587.

Μαζί με το Παρεκκλήσι του Παύλου, που χτίστηκε δύο δεκαετίες αργότερα, ορίζουν την εξωτερική όψη της Σάντα Μαρία Ματζόρε.

Το πίσω μέρος του ναού βλέπει προς το ιστορικό κέντρο και ενισχύθηκε το 1673 με ένα μνημειώδες κλιμακοστάσιο σχεδιασμένο από τον Κάρλο Ραϊνάλντι.

Ξεχωρίζουν τα ψηφιδωτά του 5ου αιώνα στην κύρια αψίδα, που απεικονίζουν σκηνές από τη ζωή της Παναγίας, και η μαρμάρινη κόγχη με τον περίτεχνο τάφο του Πάπα Παύλου Ε’.

Το Salus Populi Romani

Στο εσωτερικό της φιλοξενεί το ιερό εικονίδιο Salus Populi Romani, το οποίο ο Φραγκίσκος επισκεπτόταν σταθερά πριν και μετά από κάθε διεθνές ταξίδι του.

Η φάτνη

Κατόπιν εντολής του Πάπα Πίου Θ΄ (1846–1878), ο Ρωμαίος αρχιτέκτονας Βιρτζίνιο Βεσπινιάνι κατασκεύασε το Κονφέσιο (1861–1864) μπροστά από το Παπικό Βωμό. Ο Βεσπινιάνι χρησιμοποίησε περίπου 70 διαφορετικά είδη μαρμάρου, κυρίως από εξορύξεις που πραγματοποιούνταν εκείνη την εποχή στη Ρώμη και την Όστια.

Το Κονφέσιο υπενθυμίζει τη σημασία της Σάντα Μαρία Ματζόρε ως “Βηθλεέμ της Δύσης” και ως Βασιλική της Γεννήσεως της Ρώμης. Από την εποχή του Πάπα Θεοδώρου (642–649), ο οποίος καταγόταν από τα Ιεροσόλυμα, η βασιλική είναι επίσης γνωστή ως Sancta Maria ad Praesepem, δηλαδή «Αγία Μαρία στη Φάτνη».

Η ονομασία αυτή αναφέρεται σε πέντε κομμάτια ξύλου από συκομουριά (ficus sycomorus), τα οποία πιστεύεται ότι ανήκαν στη φάτνη όπου τοποθετήθηκε το Θείο Βρέφος.

Σύγχρονες επιστημονικές μελέτες χρονολογούν τα ξύλινα τεμάχια — τα οποία φυλάσσονται μέσα σε ένα κρυστάλλινο λείψανο σε σχήμα φάτνης, σχεδιασμένο από τον Τζουζέπε Βαλαδιέ το 1802 στην εποχή της γέννησης του Χριστού.

Η Αγία Πόρτα

Η Αγία Πόρτα βρίσκεται στην αριστερή πλευρά της στοάς και παραπέμπει στα Ιωβηλαία έτη που πραγματοποιούνται στη Ρώμη από το 1300 (ανά 50 χρόνια και ανά 25 χρόνια από το 1470 και εξής). Η μπρούτζινη πόρτα κατασκευάστηκε το 2000 και αποτελεί σύμβολο συμφιλίωσης με τον Θεό και ενός νέου ξεκινήματος.

Γιατί την επέλεξε ο Πάπας Φραγκίσκος

Η σχέση του Φραγκίσκου με τη Σάντα Μαρία Ματζόρε ήταν προσωπική και διαχρονική. Έχει δηλώσει ότι θεωρούσε τη βασιλική «σύμβολο της ελπίδας και της στοργής της Παναγίας» και την έχει επισκεφθεί πάνω από 100 φορές ως Πάπας. Εκεί έκανε τις πρώτες και τελευταίες προσευχές κάθε φορά που έφευγε ή επέστρεφε από αποστολές στο εξωτερικό.

Ποιοί Πάπες έχουν ταφεί στη Βασιλική

Αν και η Βασιλική του Αγίου Πέτρου είναι ο συνήθης τόπος ταφής των Παπών, η Σάντα Μαρία Ματζόρε έχει υπάρξει χώρος ταφής για επτά Ποντίφικες, με τελευταίο τον Πάπα Κλήμη Θ’ το 1669.

Η επιλογή του Φραγκίσκου είναι η πρώτη μετά από σχεδόν τρεις αιώνες και θεωρείται ιδιαίτερα συμβολική, αφού σηματοδοτεί απομάκρυνση από τη μεγαλοπρέπεια και επιστροφή στην ταπεινότητα.

Η Σάντα Μαρία Ματζόρε δεν είναι μόνο ένας χώρος λατρείας· είναι φορέας πολιτισμού, ιστορίας και πίστης. Το γεγονός ότι ένας Πάπας του 21ου αιώνα την επέλεξε ως τελευταία του κατοικία, την επανατοποθετεί στον χάρτη ως πνευματικό σύμβολο της καθολικής εκκλησίας και της ταπεινότητας που ο Φραγκίσκος διαρκώς κήρυττε.

(Με πληροφορίες από National Catholic Register, basilicasantamariamaggiore)

Διαβάστε επίσης:

New York Post: Το Κίεβο συμφωνεί με όρους στην προσάρτηση του 20% των εδαφών του στη Μόσχα

Πάπας Φραγκίσκος: «Με τον θάνατο δεν τελειώνουν όλα, ξεκινά κάτι το καινούργιο» – Ένα από τα τελευταία κείμενα του

Ο Πάπας Φραγκίσκος τηλεφωνούσε «κάθε μέρα» στη μοναδική καθολική εκκλησία της Γάζας (video)