Η εκτόξευση των ενοικίων στα επαγγελματικά ακίνητα μεταμορφώνει δραματικά τον χάρτη των πόλεων.

Όχι με τρόπο δημιουργικό, αλλά εξαναγκαστικό: επιχειρήσεις που μέχρι πρότινος αποτελούσαν αναπόσπαστο μέρος των γειτονιών και των εμπορικών δρόμων, αναγκάζονται να μετακινηθούν ή να κλείσουν, αδυνατώντας να ανταπεξέλθουν στο ολοένα και αυξανόμενο κόστος μίσθωσης. Τα ενοίκια, αντί να λειτουργούν ως κόστος επένδυσης, γίνονται πια τροχοπέδη ανάπτυξης και —για πολλούς— αιτία καταστροφής.

Η εικόνα είναι πλέον γνώριμη: άδεια καταστήματα, ξενοίκιαστα για μήνες· επιχειρηματίες που κάνουν αγώνα δρόμου για να μετακομίσουν εγκαίρως πριν το νέο ενοίκιο τους εκτοπίσει· καταναλωτές που βλέπουν τις περιοχές όπου σύχναζαν να «ερημώνουν» εμπορικά. Κι όλα αυτά, όχι από κάποια φυσική εξέλιξη της αγοράς ή τη δράση ενός εξωτερικού σοκ, αλλά λόγω μιας ανεξέλεγκτης ανόδου των τιμών, που σε πολλές περιπτώσεις δεν αντικατοπτρίζει τις δυνατότητες ή τις ανάγκες της επιχειρηματικότητας.

Η κατάσταση δεν θυμίζει απλώς τα χρόνια του μνημονίου – για κάποιους κλάδους, είναι χειρότερη. Ιδίως στην εστίαση και το λιανεμπόριο, το ενοίκιο αποτελεί τον μεγαλύτερο σταθερό «βραχνά», που συχνά καθορίζει αν μια επιχείρηση θα μπορέσει να επιβιώσει ή θα οδηγηθεί σε λουκέτο. Η λήξη του συμβολαίου ενοικίασης έχει αρχίσει να θεωρείται συνώνυμο του τέλους για πολλές επιχειρήσεις, αφού η επόμενη συμφωνία μπορεί να είναι έως και 30% ακριβότερη, χωρίς καμία πρόβλεψη ή προστασία.

Δεν είναι λίγοι όσοι αναγκάζονται να αφήσουν περιοχές όπου είχαν χτίσει πελατεία και αναγνωρισιμότητα, μεταφέροντας την επαγγελματική τους δραστηριότητα σε λιγότερο δημοφιλείς γειτονιές – όχι επειδή βλέπουν προοπτικές, αλλά επειδή δεν έχουν άλλη επιλογή. Έτσι, δημιουργούνται νέες μικροαγορές στα περιθώρια του κέντρου, με όρους ανάγκης και όχι οργανωμένης ανάπτυξης.

Οι εκπρόσωποι της αγοράς κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Κατά την παρουσίαση της ετήσιας έκθεσης της ΕΣΕΕ, ο πρόεδρος της συνομοσπονδίας Σταύρος Καφούνης μίλησε ανοιχτά για το πρόβλημα, σημειώνοντας ότι η κατάσταση έχει ξεφύγει και ζητώντας την παρέμβαση της Πολιτείας. Προς το παρόν, όμως, οι όποιες ρυθμίσεις περιορίζονται σε υφιστάμενα συμβόλαια, αφήνοντας έκθετους όσους βρίσκονται στη φάση επαναδιαπραγμάτευσης ή λήξης συμφωνιών.

Τα δεδομένα του ΙΜΕΝΥ αποτυπώνουν τη σκληρή πραγματικότητα: στη Βόρεια Ελλάδα, το μέσο επαγγελματικό ενοίκιο από 682 ευρώ το 2023, έφτασε τα 761 ευρώ το 2024. Στα νησιά του Αιγαίου και την Κρήτη, η αύξηση ήταν ακόμα μεγαλύτερη, από 714 στα 829 ευρώ. Οι αριθμοί δεν είναι απλώς στατιστικά — είναι ο καθρέφτης μιας κοινωνικής και οικονομικής πίεσης που απειλεί τη βιωσιμότητα της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας.

Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, οι αυξήσεις αυτές έρχονται σε μια περίοδο κατά την οποία το λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων έχει ήδη ανέβει λόγω της αύξησης των πρώτων υλών, του ενεργειακού κόστους και των ασφαλιστικών εισφορών. Το ενοίκιο, σε αυτό το πλαίσιο, λειτουργεί ως η «σταγόνα που ξεχειλίζει το ποτήρι» – συχνά με οριστικά καταστροφικά αποτελέσματα.

Μένει να φανεί αν θα υπάρξει ουσιαστική πολιτική παρέμβαση ή αν θα συνεχιστεί η αδράνεια απέναντι σε μια κρίση που, ενώ ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια όλων, φαίνεται να αντιμετωπίζεται ως ατομική ευθύνη των επαγγελματιών και όχι ως συστημικό πρόβλημα της αγοράς. Το σίγουρο είναι ότι όσο η Πολιτεία μένει θεατής, τόσο θα πληθαίνουν τα λουκέτα – και τόσο θα «σβήνουν» οι άλλοτε ζωντανές γειτονιές.

Διαβάστε επίσης

Φορολογικές δηλώσεις: Στις 25 Απριλίου η αυτόματη υποβολή – Τι να προσέξουν 1,5 εκατ. μισθωτοί και συνταξιούχοι

Νέο ρεκόρ για τον χρυσό – Ξεπέρασε τα 3.405 δολάρια

Νέο ρεκόρ για τον χρυσό – Ξεπέρασε τα 3.405 δολάρια