«Χωρίς την Ιζαμπέλ Ιπέρ, Βερενίκη δεν υπάρχει», δήλωσε ο Ρομέο Καστελούτσι ανακοινώνοντας την παράστασή του πάνω στο έργο του Ρακίνα.

Και είχε απόλυτα δίκιο. Διότι η Ιπέρ μονοπωλεί τη σκηνή και κρατώντας μόνο τα λόγια της ηρωίδας «εξολοθρεύει» τα άλλα πρόσωπα του σπουδαίου αυτού έργου.

Η εξαιρετική Γαλλίδα ηθοποιός, περιτριγυρισμένη από δεκατέσσερις βωβούς άντρες, δωρική, με κινήσεις τελετουργικές, με διάφανη και λεπτομερειακή πολυσημία στον λόγο, χρωματίζει τους στίχους του Ρακίνα λες και διαβάζει παρτιτούρα. Ξετυλίγοντας το υποκριτικό της μέγεθος βιώνει στην κυριολεξία τον ατελέσφορο έρωτα της Βερενίκης για τον Τίτο. Και όταν εκείνος αποκηρύσσει τη σχέση τους, καθώς η Σύγκλητος απαγορεύει σε μια ξένη να γίνει αυτοκράτειρα, η βασίλισσα της Ιουδαίας καταρρέει.

Όμως, η ανεκπλήρωτη επιθυμία της, αποτρόπαιη και βασανιστική, βρίσκει εν τέλει την κάθαρση. Ο Τίτος κλαίει. Ο Τίτος την αγαπάει. Αυτό αρκεί για να θυσιαστεί, να εγκαταλείψει τη Ρώμη και να απαρνηθεί τον έρωτά της.

Ο Καστελούτσι δημιουργεί ένα υπερβατικό περιβάλλον που διαταράσσεται από φωτεινές αστραπές φωτός, μουσικές εξάρσεις και απροσδόκητους ήχους, όπως το άκουσμα μιας μπάλας του μπάσκετ που κάθε τόσο υπονομεύει τον ιερό χώρο του δράματος. Η ηρωίδα του δεν εκφράζει τα συναισθήματά της με τρυφερές χειρονομίες. Μόνο οι λέξεις τα αντικαθιστούν. Για τον σκηνοθέτη, εξάλλου, «η βασική αρχιτεκτονική του έργου είναι η γλώσσα και όχι το περιεχόμενο».

Αντίθετα οι άλλοι άντρες – ο Τίτος, ο Αντίοχος, μέλη της Συγκλήτου κ.ά., – κινούνται συνωμοτικά πίσω από διαφανείς κουρτίνες, αναπαριστούν τη στέψη ή γυμνοί μεταμορφώνονται σε ρωμαϊκά αγάλματα.

Η σκηνή κατοικείται από πένθος. Η Βερενίκη της Ιπέρ δεν είναι απλώς μια γυναίκα που καταδύεται στα βάθη της απόγνωσης. Είναι μια τραγική περσόνα, ένα μνημείο μοναξιάς. Μόνη ενάντια στον απάνθρωπο κρατικό μηχανισμό της Ρώμης.

Η φωνή της, διακεκομμένη, γεμάτη χάσματα, ενίοτε αλλοιωμένη και δύσληπτη, σαν ανοιχτή πληγή. Στον τελικό μονόλογο παραπαίει, σέρνει τις λέξεις, τραυλίζει, χάνοντας σταδιακά τον αυτοέλεγχο. Και πριν αποχωρήσει, αποδεικνύει τη σημασία της παρουσίας της προσθέτοντας στο κείμενο το όνομά της και ύστερα αποσύρεται με μια κραυγή: «Μη με κοιτάτε!».

Διαβάστε επίσης:

Ο Παζολίνι και το Ι.Χ.

H Γιόκο Όνο περιγράφει τον πόνο και τη ζωή με τον Τζον Λένον μετά τη διάλυση των Beatles σε νέο ντοκιμαντέρ

The Oscars: Η Ακαδημία ανακοίνωσε τη δημιουργία νέου βραβείου που θα τιμά τη δουλειά των κασκαντέρ (photo)