Την Τρίτη 11 Μαρτίου 2025 οι Χούθι, η πλέον ανθεκτική δύναμη του σιιτικού Άξονα Αντίστασης που ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος της βόρειας Υεμένης από το 2015, ανακοίνωσαν ότι θα επαναλάβουν τις επιθέσεις κατά ισραηλινών πλοίων, τερματίζοντας έτσι μια περίοδο σχετικής ηρεμίας που ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2025 με τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας.

Οι επικείμενες επιθέσεις των Υεμενιτών σιιτών ανταρτών θα στοχεύουν ισραηλινά πλοία, καθώς και πλοία που ταξιδεύουν από και προς το Ισραήλ ή συνδέονται με ισραηλινές οντότητες. Επιπρόσθετα, θα στοχοποιούν και αμερικανικά πλοία, δεδομένης της στενής σχέσης μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ισραήλ.

Ως γνωστόν, στις 3 Μαρτίου, το Ισραήλ διέκοψε τη βοήθεια και άλλα αγαθά προς τη Λωρίδα της Γάζας, μετά την άρνηση της Χαμάς να αποδεχθεί την παράταση της πρώτης φάσης της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός. Τέσσερις ημέρες αργότερα, ο Αμπντούλ – Μαλίκ Αλ Χούθι, ηγέτης των Χούθι, προειδοποίησε το Ισραήλ ότι είχε προθεσμία τέσσερις ημέρες για να επιτρέψει τη ροή της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Λωρίδα της Γάζας.

Αυτή η ανακοίνωση, που συνιστά διαμαρτυρία για τους ισραηλινούς περιορισμούς στη Γάζα, υπογραμμίζει τη μείζονα ασύμμετρη απειλή που συνιστούν οι Χούθι για το παγκόσμιο εμπόριο, και όχι μόνο, μέσω των στρατηγικών θαλάσσιων περασμάτων.

Δυναμική απάντηση των Αμερικανών

Προκειμένου να μην πραγματοποιηθούν οι απειλές των σιιτών ανταρτών, η αμερικανική κυβέρνηση:

1. Στις 4 Μαρτίου 2025 έθεσε σε πλήρη ισχύ το Εκτελεστικό Διάταγμα 14175 των Ηνωμένων Πολιτειών, που συμπεριέλαβε εκ νέου τους Υεμενίτες αντάρτες Χούθι ή Ανσάρ Αλλάχ (Παρτιζάνοι του Θεού) στον κατάλογο των «Ξένων Τρομοκρατικών Οργανώσεων» (Foreign Terrorist Organizations – FTOs).

Η «Διεθνώς Αναγνωρισμένη Κυβέρνηση της Υεμένης» (Yemen’s Internationally Recognized Government – IRG) και οι ηγέτες του «Νότιου Μεταβατικού Συμβουλίου της Υεμένης» (Southern Transitional Council – STC), αφού χαιρέτισαν την εν λόγω αμερικανική απόφαση, ζήτησαν για άλλη μια φορά τη διεξαγωγή κοινών διεθνών στρατιωτικών επιχειρήσεων, προκειμένου να μειωθεί το εύρος της περιοχής που ελέγχουν οι σιίτες αντάρτες Χούθι.

Να σημειώσουμε ότι το «Νότιο Μεταβατικό Συμβούλιο της Υεμένης» έχει λάβει στρατιωτική βοήθεια από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και επιδιώκει τη δημιουργία της Νότιας Υεμένης ως ξεχωριστό κράτος, όπως πριν από το 1990.

2. Στις 7 Μαρτίου προειδοποίησε από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αναλάβουν δράση κατά των Χούθι εάν επαναλάβουν τις απερίσκεπτες επιθέσεις τους στην Ερυθρά Θάλασσα και στο Ισραήλ». Την ίδια ημέρα ζήτησε από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ την ενίσχυση με προσωπικό και τη χρηματοδότηση του «Μηχανισμού Επαλήθευσης και Επιθεώρησης των Ηνωμένων Εθνών για την Υεμένη» (United Nations Verification and Inspection Mechanism – UNVIM)».

Μεταξύ άλλων, ο εν λόγω «μηχανισμός» με έδρα το Τζιμπουτί επιθεωρεί τα εμπορευματοκιβώτια που εισέρχονται στα ελεγχόμενα από τους Χούθι λιμάνια της Υεμένης, ιδιαίτερα της Χουντέιντα και του Σαλίφ, προκειμένου να αποτρέψει τη μεταφορά όπλων και συναφών υλικών, που προέρχονται κυρίως από το Ιράν.

3. Στις 15 Μαρτίου μαχητικά αεροσκάφη και οπλισμένα drones από το «USS Harry S. Truman» και την Κεντρική Διοίκηση των ΗΠΑ (CENTCOM) διεξήγαγαν δεκάδες αεροπορικές επιδρομές κατά δεκάδων στρατιωτικών και όχι μόνο στόχων των Χούθι της Υεμένης, συμπεριλαμβανομένων μονάδων ραντάρ, συστημάτων αεράμυνας, εκτοξευτήρων βαλλιστικών βλημάτων εδάφους – εδάφους, οπλισμένων drones, αποθηκών όπλων και στρατοπέδων εκπαίδευσης.

Αμερικανοί αξιωματούχοι χαρακτήρισαν την επιχείρηση ως την έναρξη μιας νέας επίθεσης κατά των Υεμενιτών σιιτών, που θα μπορούσε να διαρκέσει αρκετές ημέρες. Συνολικά, πραγματοποιήθηκαν περίπου 50 χτυπήματα σε 9 επαρχίες της Υεμένης. Να τονίσουμε ότι οι αεροπορικές επιδρομές με εντολή Τραμπ είχαν μια σημαντική διαφοροποίηση σε σχέση με τις αντίστοιχες επιχειρήσεις της διακυβέρνησης Μπάιντεν.

Αυτή τη φορά, η συλλογή στρατιωτικών πληροφοριών έφτασε σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα και στοχοποιήθηκαν ακόμη και ηγετικά στελέχη των Χούθι. Σύμφωνα με πηγές της Υεμένης, τα χτυπήματα σκότωσαν τον Χασάν Σαράφ Αλ Ντιν, υψηλόβαθμο αξιωματούχο των Χούθι, και τον Αμπντουλμαλίκ Αλ Χούθι, σωματοφύλακα του ανώτατου ηγέτη των Χούθι.

4. Η CENTCOM συνέχισε και στις 17 Μαρτίου τη διεξαγωγή αεροπορικών επιδρομών στη δυτική Υεμένη. Όπως δήλωσε ανώτατος αξιωματικός των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνεχίσουν να πραγματοποιούν αεροπορικές επιδρομές και τις επόμενες ημέρες, έως ότου επιτύχουν τους στόχους που έθεσε ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ.

Ως απάντηση, τη Δευτέρα 17 Μαρτίου, οι Χούθι εκτόξευσαν μεγάλο αριθμό οπλισμένων drones και βλημάτων cruise κατά του αεροπλανοφόρου «USS Harry S. Truman» και ενός αμερικανικού αντιτορπιλικού στην Ερυθρά Θάλασσα. Την ίδια ημέρα, ιρανικές πηγές ανέφεραν ότι η Τεχεράνη ζήτησε από τους Χούθι να μετριάσουν τις εντάσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ και να σταματήσουν τις επιθέσεις κατά των εμπορικών πλοίων.

Από την πλευρά τους οι σιίτες αντάρτες αρνήθηκαν να τερματίσουν τις επιθέσεις και την επόμενη ημέρα εκτόξευσαν δύο βαλλιστικά βλήματα εδάφους – εδάφους κατά της αεροπορικής βάσης Νεβατίμ του κεντρικού Ισραήλ. Επίσης η υποστηριζόμενη από το Ιράν ιρακινή πολιτοφυλακή Καταΐμπ Σαρκάτ Αλ Κουντς ανακοίνωσε ότι θα επιτεθεί κατά στόχων αμερικανικών συμφερόντων στην περιοχή, ως απάντηση στις πρόσφατες αεροπορικές επιδρομές με στόχο τους Χούθι της Υεμένης.

Κατάσταση ασφαλείας στην Υεμένη

Από τον Οκτώβριο του 2023 οι Χούθι έχουν πραγματοποιήσει 174 επιθέσεις κατά εμπορικών και πολεμικών πλοίων. Τους πρώτους μήνες του 2025 οι στρατιωτικές αεροναυτικές επιχειρήσεις των Χούθι δεν διεξάγονται στις θαλάσσιες περιοχές της δυτικής και νότιας Υεμένης, αλλά στην ελεγχόμενη από τις δυνάμεις της «Διεθνώς Αναγνωρισμένης Κυβέρνησης της Υεμένης» επαρχία Μαρίμπ (περίπου 120 χιλιόμετρα ανατολικά της πρωτεύουσας Σαναά) και περιλαμβάνουν βομβαρδισμούς, επιθέσεις με οπλισμένα drones και προωθήσεις χερσαίων δυνάμεων.

Μάλιστα, σύμφωνα με ισχυρισμούς των σιιτών ανταρτών, κατέρριψαν και 15 μη επανδρωμένα αεροσκάφη MQ-9 Reaper, γεγονός που οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν επιβεβαιώσει.

Το κυβερνείο του Μαρίμπ έχει ιδιαίτερη στρατηγική σημασία, καθότι διαθέτει ορισμένα από τα σημαντικότερα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου της Υεμένης, εγκαταστάσεις διύλισης και βασικούς αγωγούς μεταφοράς υδρογονανθράκων. Για τους πόρους της εν λόγω περιοχής σημειώθηκαν σφοδρές συγκρούσεις και πριν από τη μεσολάβηση του ΟΗΕ για κατάπαυση του πυρός τον Απρίλιο του 2022.

Σύμφωνα με τη μη κερδοσκοπική υπηρεσία παρακολούθησης κρίσεων «Armed Conflict Location and Event Data» (ACLED), πριν από τις συγκρούσεις η περιοχή Μαρίμπ παρείχε σχεδόν το σύνολο της εγχώριας παραγωγής πετρελαίου της Υεμένης και σχεδόν το 90% του υγροποιημένου φυσικού αερίου της. Όπως εκτιμά η Long War Journal, αν αυτοί οι πόροι πέσουν στα χέρια των Χούθι τότε θα αποκτήσουν σημαντικά έσοδα (περίπου 1,3 έως 5,5 εκατομμύρια δολάρια την ημέρα), με τα οποία θα υποστηρίξουν τις μελλοντικές στρατιωτικές και όχι μόνο δραστηριότητές τους.

Κατάσταση ασφαλείας στις θαλάσσιες περιοχές της Υεμένης

Όπως είχαμε αναφέρει σε άρθρο με τίτλο «Η απειλή των Χούθι μετά τη συμφωνία Ισραήλ – Χαμάς» (23 Ιανουαρίου 2025), η κρίση της Ερυθράς Θάλασσας έχει δημιουργήσει προβλήματα στη διεθνή ναυσιπλοΐα, σε περιφερειακά λιμάνια και σε βασικές διαδρομές όπως η Διώρυγα του Σουέζ, όπου ο αριθμός των διελεύσεων μειώθηκε από περίπου 2.068 τον Νοέμβριο του 2023 σε περίπου 877 τον Οκτώβριο του 2024, σύμφωνα με στοιχεία της Lloyd’s List Intelligence.

Για λόγους ασφαλείας πολλές εταιρείες αποφάσισαν να μεταφέρουν τα εμπορεύματά τους νοτίως της αφρικανικής ηπείρου. Οι μεγάλες αποστάσεις αύξησαν την κατανάλωση καυσίμου και το συνολικό κόστος των θαλάσσιων μεταφορών, γεγονός που με τη σειρά του οδήγησε σε υψηλότερους ναύλους. Πάντως, όσα πλοία διέρχονται από τα στενά Μπαμπ Ελ Μαντάμπ συνήθως συνοδεύονται από πολεμικά πλοία. Ωστόσο, και ορισμένα πολεμικά πλοία αποφεύγουν τη διέλευση από την Ερυθρά Θάλασσα, παρά τις συνεχείς αεροναυτικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ και της Ε.Ε.

Σύμφωνα με το Maritime Executive, η κατάσταση ασφαλείας στις θαλάσσιες περιοχές της Υεμένης παραμένει συγκρουσιακή, γεγονός που αναγκάζει ορισμένες ναυτιλιακές εταιρείες να πληρώνουν τους Χούθι, προκειμένου να μην επιτεθούν στα πλοία τους. Επίσης, παρά τις πρόσφατες ανακοινώσεις περί περιορισμού των επιθέσεων, αρκετές εταιρείες μεταφορών αποφάσισαν να συνεχίσουν να διέρχονται νότια της Αφρικής.

Για παράδειγμα, η εταιρεία MSC Mediterranean Shipping Co. SA, που ελέγχει περίπου το 20% της παγκόσμιας χωρητικότητας, ανακοίνωσε ότι τα πλοία της θα συνεχίσουν να διέρχονται γύρω από το νότιο άκρο της Αφρικής. Να σημειώσουμε ότι τα εμπορικά πλοία κινδυνεύουν και επειδή οι Χούθι συχνά επιτίθενται χρησιμοποιώντας παρωχημένα ή και ανακριβή δεδομένα ναυτιλίας. Δηλαδή δεν διαθέτουν αξιόπιστο σύστημα διευκρίνισης της ταυτότητας των πλοίων.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Combating Terrorism Center του West Point, η ηγεσία των Χούθι έχει θέσει ως βασικό στόχο την εξασφάλιση της χρηματοδότησης και της υλικοτεχνικής υποστήριξης των προγραμμάτων ανάπτυξης των οπλικών τους συστημάτων (drones και βαλλιστικά βλήματα), ανεξάρτητα από την υποστήριξη της Τεχεράνης.

Μάλιστα, προκειμένου να πετύχουν αυτούς τους στόχους, έχουν εμβαθύνει τη σχέση τους με την Αλ Κάιντα στην Αραβική Χερσόνησο (Al-Qaida in the Arabian Peninsula – AQAP), που εδρεύει στην Υεμένη. Από την πλευρά της η AQAP διευκόλυνε τους Υεμενίτες αντάρτες να συνεργασθούν με τζιχαντιστικές ομάδες που εδρεύουν στο Κέρας της Αφρικής, όπως η Αλ Σαμπάμπ (ισλαμιστική τρομοκρατική οργάνωση, που επιδιώκει τη δημιουργία ενός ισλαμικού κράτους στη Σομαλία).

Η ταχεία υιοθέτηση και ενσωμάτωση της τεχνολογίας βλημάτων και οπλισμένων drones σε συνδυασμό με την πολεμική τους κουλτούρα καθιστά τους Χούθι ιδιαίτερα σημαντική απειλή κατά των εγχώριων και περιφερειακών αντιπάλων τους. Επιπρόσθετα, το αυξανόμενο ενδιαφέρον και η συνεργασία των Υεμενιτών ανταρτών με τζιχαντιστικές ομάδες και παράνομα δίκτυα που εδρεύουν στο Κέρας της Αφρικής προσθέτουν ένα ακόμη επίπεδο πολυπλοκότητας και κινδύνου σε μια ήδη ασταθή περιοχή, η οποία έχει ιδιαίτερη σημασία για την ελληνική ναυτιλία, την οικονομία και την ενεργειακή ασφάλεια.

Είναι προφανές ότι βραχυ-μεσοπρόθεσμα η ασφάλεια της ναυτιλίας στην Ερυθρά Θάλασσα θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις αμερικανο-ιρανικές σχέσεις, τις ισραηλινο-ιρανικές σχέσεις, την κατάσταση ασφαλείας στη Γάζα, αλλά και από την αποτελεσματικότητα των αμερικανικών αεροπορικών επιδρομών κατά των στρατιωτικών δυνάμεων των Χούθι, με σκοπό τη δραματική μείωση της επιχειρησιακής τους δυνατότητας.

Το πλέον πιθανό σενάριο είναι η συνέχιση της επιθετικής δραστηριότητας των Χούθι κατά αμερικανικών και εβραϊκών θαλάσσιων και χερσαίων στόχων, για όσο διάστημα τους το επιτρέπει η επιχειρησιακή τους δυνατότητα. Καθόλου απίθανο να επιτεθούν και κατά των αραβικών χωρών όπου έχουν αναπτυχθεί αμερικανικές και άλλες δυτικές δυνάμεις, όπως για παράδειγμα η Σαουδική Αραβία.

* Ο Βασίλης Γιαννακόπουλος είναι ταξίαρχος ε.α. της Π.Α., γεωστρατηγικός αναλυτής ([email protected])

Διαβάστε επίσης:

Ποιοι είναι οι 105 που συνελήφθησαν μαζί με Ιμάμογλου: Δήμαρχοι και επιχειρηματίες – Δεν έχει σχέση ο Ερντογάν λέει η κυβέρνηση, μετά το ντόμινο αντιδράσεων

Τραμπ και Πούτιν «πιθανόν» να συναντηθούν κάποια στιγμή, λέει ο Γουίτκοφ – «Ο Πούτιν ενεργεί καλή τη πίστει»

Η Ευρώπη στα όπλα, ετοιμότητα μέχρι το 2030: Αυτή είναι η Λευκή Βίβλος για την ευρωπαϊκή άμυνα – Το σχέδιο των 800 δισ. ευρώ