Ο συνεχιζόμενος ρωσο-ουκρανικός πόλεμος, ο πόλεμος Ισραήλ – Χαμάς, η συγκρουσιακή κατάσταση μεταξύ του Ισραήλ και των υποστηριζόμενων από το Ιράν σιιτικών δυνάμεων της Μέσης Ανατολής (Axis of Resistance), καθώς και η επιθετική δραστηριότητα των ανταρτών Χούθι κατά των εμπορικών και πολεμικών πλοίων στις θαλάσσιες περιοχές της Υεμένης δημιουργούν δικαιολογημένο προβληματισμό για την ασφαλή διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων στο Παρίσι (26 Ιουλίου έως 11 Αυγούστου 2024).

Αναμφίβολα η υφιστάμενη παρατεταμένη συγκρουσιακή κατάσταση στα ανατολικά και νοτιοανατολικά σύνορα της Ευρώπης δεν συνιστά τη μοναδική απειλή για τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Η αυξανόμενη πόλωση στον δυτικό κόσμο για θέματα ανεξέλεγκτης μετανάστευσης, οικονομίας, ενέργειας, κλιματικής κρίσης και ένοπλων συγκρούσεων έχει δημιουργήσει μια περίπλοκη γεννήτρια παγκόσμιων απειλών.

Εκτιμάται ότι οι απειλές για την ασφάλεια των αγώνων είναι πολλαπλές, ωστόσο οι μείζονες εξ αυτών, δηλαδή αυτές που μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές ανθρώπινες και υλικές απώλειες, περιλαμβάνουν την τρομοκρατία, τις κυβερνοεπιθέσεις και τις πολιτικές αναταραχές.

Τρομοκρατία

Στις 3 Ιανουαρίου 2024 μια διπλή βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας στην τελετή μνήμης για τον θάνατο του πρώην διοικητή των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν Κασέμ Σουλεϊμανί είχε αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους περίπου 100 άτομα, ενώ στις 22 Μαρτίου 2024 ένοπλοι άνοιξαν πυρ κατά των θεατών στο Crocus City Hall της Μόσχας σκοτώνοντας περισσότερα από 130 άτομα.

Στις αρχές του 2024, σε ένα ηχητικό μήνυμα που κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο, ο Αμπού Χουνταϊφάχ Αλ Ανσάρι, επίσημος εκπρόσωπος του Ισλαμικού Κράτους, ανακοίνωσε μια νέα παγκόσμια εκστρατεία με τίτλο «Σκοτώστε τους όπου κι αν τους βρείτε». Μέχρι τη στιγμή της δημοσίευσης το Ισλαμικό Κράτος είχε αναλάβει την ευθύνη σε τουλάχιστον 30 τρομοκρατικές ενέργειες σε όλο τον κόσμο, ως μέρος αυτής της εκστρατείας.

Σύμφωνα πάντα με το Ισλαμικό Κράτος, η διπλή πολύνεκρη βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας στο Κερμάν του Ιράν ήταν η έναρξη αυτής της νέας παγκόσμιας εκστρατείας. Και πράγματι ακολούθησε η στοχοποίηση της Μόσχας, καθότι η Ρωσία παραμένει εχθρός των απανταχού τζιχαντιστών από τη δεκαετία του 1980 στο Αφγανιστάν.

Το Ισλαμικό Κράτος και η Ρωσία έχουν συγκρουστεί στη Συρία, τη Λιβύη, τη Μοζαμβίκη και την περιοχή Σαχέλ της Αφρικής. Μάλιστα, τον Οκτώβριο του 2015, το παρακλάδι του Ισλαμικού Κράτους στο Σινά με εκρηκτικό μηχανισμό ανατίναξε ένα ρωσικό Airbus, σκοτώνοντας και τους 224 επιβάτες του.

Όπως αναφέρεται σε πρόσφατο άρθρο του Reuters, εξαιτίας του περίπλοκου αποικιακού παρελθόντος της, του παρατεταμένου αντιμουσουλμανικού αισθήματος και της ιστορικής εμπλοκής της στους πολέμους της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, η Γαλλία συνιστά επίσης στόχο τζιχαντιστικών επιθέσεων. Για τους παραπάνω λόγους, τον περασμένο μήνα, ο αρχηγός της αστυνομίας του Παρισιού Λοράν Νουνέ δήλωσε ότι «στους Ολυμπιακούς Αγώνες η ισλαμιστική τρομοκρατία παραμένει το κύριο μέλημά μας».¹

Στις 18 Ιουνίου οι γερμανικές αρχές προειδοποίησαν δημόσια ότι θα μπορούσε να διεξαχθεί μια μεγάλης κλίμακας επίθεση του Ισλαμικού Κράτους του Χορασάν (IS-K). Συγκεκριμένα ο Τόμας Χολντενγουάνγκ, επικεφαλής της υπηρεσίας εσωτερικών πληροφοριών της Γερμανίας (BfV), δήλωσε μεταξύ άλλων ότι:

«Η απειλή της ισλαμιστικής τρομοκρατίας έχει αυξηθεί μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 και τον πόλεμο που ακολούθησε στη Γάζα. (…) Ένα πιθανό σενάριο είναι η διεξαγωγή μιας μεγάλης κλίμακας συντονισμένης επίθεσης, ανάλογης με αυτή που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στη Μόσχα. (…) Το IS-K είναι σίγουρα η πιο επικίνδυνη ομάδα. (…) Έχει πετύχει να στείλει τους υποστηρικτές του στη δυτική Ευρώπη υπό την κάλυψη προσφύγων από την Ουκρανία».²

Δηλαδή, το IS-K χρησιμοποιεί την Ουκρανία για τη διέλευση τζιχαντιστών προς τη δυτική Ευρώπη. Περίπου στο ίδιο μήκος κύματος κυμάνθηκαν και οι δηλώσεις της Γερμανίδας υπουργού Εσωτερικών Νάνσι Φέιζερ: «Η Ευρώπη και μαζί της η Γερμανία βρίσκονται στο στόχαστρο των τζιχαντιστικών οργανώσεων, ιδιαίτερα του ISIS και του IS-K… Στη Γερμανία υπάρχουν πάνω από 27.000 τζιχαντιστές και οπαδοί του ριζοσπαστικού Ισλάμ…».

Να διευκρινίσουμε ότι οι παραπάνω δηλώσεις πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του Euro 2024 και, όπως ήταν φυσικό, αυτές οι πληροφορίες ενδιέφεραν ιδιαίτερα τις γαλλικές αρχές ασφαλείας, ενόψει της έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Παρισιού.

Στη Γαλλία εδρεύουν τζιχαντιστικά δίκτυα, πλήθος μουσουλμάνων σουνιτών μαχητών που επέστρεψαν από τη Συρία και το Ιράκ, καθώς και αρκετοί τζιχαντιστές εντός και εκτός των γαλλικών φυλακών. Το γεγονός αυτό προκαλεί ιδιαίτερο προβληματισμό, καθότι συνιστούν εν δυνάμει τρομοκράτες, οι οποίοι μπορούν να εξαπολύσουν τρομοκρατικές επιθέσεις κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων.

Στις 25 Μαρτίου 2024, τρεις μέρες μετά την τρομοκρατική επίθεση στη Μόσχα, ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσε ότι «η Γαλλία ανεβάζει το επίπεδο συναγερμού τρομοκρατίας στο υψηλότερο επίπεδο». Επίσης δήλωσε ότι «τους τελευταίους μήνες το IS-K είχε πραγματοποιήσει αρκετές απόπειρες επιθέσεων στο γαλλικό έδαφος».

Σήμερα το στερεότυπο του ενεργού υποστηρικτή του Ισλαμικού Κράτους στην Ευρώπη είναι ένα νεαρό άτομο που αυτόριζοσπαστικοποιείται μέσω των social media. Οι έρευνες αποκαλύπτουν αλληλεπιδράσεις με τζιχαντιστικά δίκτυα ή και μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Telegram, το WhatsApp και το Zello. Συχνά, λαμβάνουν καθοδήγηση σχετικά με τις τακτικές και τους στόχους.

Για το Ισλαμικό Κράτος και μετέπειτα για το IS-K μια τέτοια διαδικτυακή καθοδήγηση συντηρεί την ισλαμιστική τρομοκρατία στη Δύση. Το IS-K μπορεί να στρατολογεί, να ανταλλάσσει άμεσα πληροφορίες, να σχεδιάζει και να εκτελεί επιθέσεις. Σήμερα, ένας τζιχαντιστής του IS-K στο Αφγανιστάν μπορεί να στρατολογήσει έναν φανατικό ισλαμιστή που ζει στη Γαλλία και να τον χρηματοδοτεί με κρυπτονομίσματα.

Σύμφωνα με στοιχεία του Combating Terrorism Center του West Point Military Academy, η άμεση περιοχή ενδιαφέροντος του IS-K είναι το Ουζμπεκιστάν, το Τατζικιστάν, το Ιράν, το Αφγανιστάν και το Πακιστάν. Μετά την τρομοκρατική επίθεση στη Μόσχα, καταδεικνύεται ότι οι 4.000 έως 6.000 σουνίτες τζιχαντιστές του IS-K διατηρούν την επιχειρησιακή τους δυνατότητα σε υψηλό επίπεδο και είναι ικανοί να διεξαγάγουν τρομοκρατικές επιθέσεις υψηλού προφίλ, όχι μόνο εντός αλλά και εκτός της κύριας περιοχής ενδιαφέροντός τους (κεντρική και νότια Ασία).³

Ο τζιχαντισμός παραμένει η κύρια μη κρατική τρομοκρατική απειλή για τη δυτική Ευρώπη, τη Γαλλία και τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Το Ισλαμικό Κράτος του Χορασάν συνιστά σαφή παράγοντα κινδύνου για τους Αγώνες, ειδικά μέσω της κυβερνοκαθοδήγησης ριζοσπαστικοποιημένων ατόμων στη Γαλλία και την κεντρική Ευρώπη, προκειμένου να εξαπολύσουν τρομοκρατικές επιθέσεις. Η τρομοκρατική απειλή είναι το γινόμενο της επιχειρησιακής δυνατότητας επί την πρόθεση και το Ισλαμικό Κράτος διαθέτει και τη δυνατότητα και την πρόθεση να διεξάγει τρομοκρατικές επιθέσεις.

Κυβερνοασφάλεια

Εμπειρογνώμονες της Mandiant (αμερικανική εταιρεία κυβερνοασφάλειας και θυγατρική της Google), αφού ανέλυσαν το περιβάλλον απειλών των θερινών Ολυμπιακών Αγώνων του Παρισιού, κατέληξαν, με μεγάλη σιγουριά, ότι οι Ρώσοι χάκερ συνιστούν τη μείζονα απειλή κατά της ασφάλειας του κυβερνοχώρου. Σύμφωνα με το «Forbes», στην έκθεσή τους αναφέρουν ότι «η Γαλλία είναι πιθανόν να αντιμετωπίσει αυξημένο κίνδυνο δραστηριότητας ρωσικής κυβερνοαπειλής».⁴

Η Mandiant δεν είναι η μόνη που εκτιμά ότι η Ρωσία θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντική απειλή για την ασφάλεια των Ολυμπιακών Αγώνων. Ο Τιμ Γουέστ, διευθυντής της WithSecure (εταιρεία αντιμετώπισης κυβερνοεπιθέσεων στον επιχειρηματικό τομέα), όχι μόνο πιστεύει ότι «οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Παρισιού θα αντιμετωπίσουν μεγαλύτερη απειλή κακόβουλης διαδικτυακής δραστηριότητας, σε σχέση με τους προηγούμενους Ολυμπιακούς Αγώνες», αλλά στρέφει το δάχτυλό του προς τη Ρωσία.

Επιπρόσθετα εκτιμά ότι «μέσω φιλορωσικών κρατών θα επιδιώξουν να διαταράξουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες με κάποιον τρόπο». Στην έκθεσή του «Olympics – Cyber Threats to Paris 2024» ο Γουέστ προειδοποιεί ότι «η Ρωσία διαθέτει τόσο τη δυνατότητα όσο και την πρόθεση να υπονομεύσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού».⁵

Πέρα από τις εκτιμήσεις της Mandiant και της WithSecure, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι, εκτός από τους Ρώσους χάκερ, μια πλειάδα άλλων κρατικών και μη κρατικών δρώντων διαθέτουν επίσης τη δυνατότητα και έχουν την πρόθεση να διεξαγάγουν κυβερνοεπιθέσεις, με σκοπό να δημιουργήσουν ψηφιακό χάος και να παραλύσουν τις κρατικές και ιδιωτικές γαλλικές υπηρεσίες που υποστηρίζουν άμεσα ή έμμεσα τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Πολιτικές αναταραχές

Μια πιθανή απειλή για τους Ολυμπιακούς Αγώνες είναι και ο πολιτικός ακτιβισμός, ο οποίος μπορεί να προκαλέσει βία ή ακόμη και ανθρώπινες απώλειες. Η πιθανότητα είναι χαμηλή σε σύγκριση με την τρομοκρατική απειλή των τζιχαντιστών, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Ήδη, οι φιλοπαλαιστινιακές διαδηλώσεις έχουν ενταθεί σε ολόκληρη τη δυτική Ευρώπη από τότε που το Ισραήλ ξεκίνησε τον πόλεμο κατά της Χαμάς στη Γάζα. Ο μεγάλος αριθμός των ανθρώπινων απωλειών, η συνεχώς επιδεινούμενη ανθρωπιστική κατάσταση των Παλαιστινίων της Λωρίδας της Γάζας, αλλά και η βοήθεια από τις πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως το TikTok και το Instagram, έχουν κινητοποιήσει τους Ευρωπαίους διαδηλωτές, οι οποίοι διαδηλώνουν σχεδόν σε καθημερινή βάση πλησίον πρεσβειών, ισραηλινών αντιπροσωπειών, συναγωγών και πανεπιστημιουπόλεων.⁶

Σε κάποιες χώρες, οι διαδηλώσεις μετατράπηκαν σε βίαιες συγκρούσεις. Υπάρχουν παραδείγματα υποστήριξης της Χαμάς, εκδηλώσεις αντισημιτισμού, βανδαλισμού, λεκτικών απειλών, σωματικής βίας κατά αστυνομικών ή Εβραίων, απειλών για βόμβες, χρήση μολότοφ κ.λπ. Στο σημείο αυτό να τονίσουμε ότι η Γερμανία και η Γαλλία έχουν υιοθετήσει μέτρα μηδενικής ανοχής σε διαδηλώσεις που θεωρούνται αντισημιτικές ή υποστηρικτικές προς τη Χαμάς.

Ούτε οι δεξιοί ούτε οι αριστεροί εξτρεμιστές έχουν ιστορικό τρομοκρατικών επιθέσεων κατά αθλητικών εκδηλώσεων στη δυτική Ευρώπη. Ωστόσο, δεδομένου του υφιστάμενου αντισιωνισμού της Άκρας Αριστεράς και της υποστήριξης προς τους Παλαιστίνιους, αλλά και του αντισημιτισμού της Ακροδεξιάς, δεν μπορεί να αποκλειστεί η πιθανότητα πολιτικής βίας στη Γαλλία κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων.

Δυνάμεις Ασφαλείας

Οι γαλλικές αρχές ασφαλείας έχουν δημιουργήσει μια δύναμη 45.000 αστυνομικών, υποστηριζόμενη από μια δύναμη 10.000 στρατιωτών και 20.000 ιδιωτικών αστυνομικών. Πέραν αυτών, η Γαλλία έλαβε βοήθεια τουλάχιστον 1.900 αστυνομικών, από περισσότερες από 40 χώρες.

Τα μαχητικά αεροσκάφη Rafale, τα αεροσκάφη έγκαιρης προειδοποίησης και ελέγχου AWACS, τα drones επιτήρησης Reaper, τα ελικόπτερα μεταφοράς ελεύθερων σκοπευτών και τα συστήματα anti-drone συμμετέχουν στην αστυνόμευση του παριζιάνικου ουρανού, ο οποίος θα περιστοιχίζεται από μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων 150 χιλιομέτρων γύρω από την πρωτεύουσα.⁷ Επιπρόσθετα, κάμερες εφοδιασμένες με λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης θα αναγνωρίζουν άμεσα πιθανές απειλές.

* Ο Βασίλης Γιαννακόπουλος είναι ταξίαρχος ε.α. της Π.Α., γεωστρατηγικός αναλυτής ([email protected])

Παραπομπές

1. Gabriel Stargardter and Juliette Jabkhiro, Reuters, «France races to head off ISIS-K threat to Paris Olympics», July 19, 2024

2. Guy Chazan, «Financial Times», «Germany warns of Moscow-style terror attacks», June 18, 2024

3. Βασίλης Γιαννακόπουλος, «Το Ποντίκι», «Απειλεί ξανά την Ευρώπη το ISIS», 28 Μαρτίου, 2024

4. Davey Winder, «Forbes», «Paris Olympics Security Warning – Russian Hackers Threaten 2024 Games», Jul 19, 2024

5. Tim West, «Olympics – Cyber Threats to Paris 2024», July 2024

6. Sapna Maheshwari, «The New York Times», «How the Israel-Hamas War Has Roiled TikTok Internally», March 28, 2024

7. Jerry Fisayo-Bambi, Euronews, «Vast security operation under way in Paris ahead of 2024 Olympics», July 21, 2024

Διαβάστε επίσης:

Βίντεο-σοκ με τον νεκρό επίδοξο δολοφόνο του Τραμπ λίγο μετά την απόπειρα

Politico: Στα «κάγκελα» οι Παριζιάνοι για τα μέτρα ασφαλείας των Ολυμπιακών Αγώνων – Γολγοθάς οι μετακινήσεις τους

Παρίσι: Ρώσος σεφ συνελήφθη ως ύποπτος για σαμποτάζ κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων