Η νέα δυσφορία του Βερολίνου για τις καθυστερήσεις στις αποκρατικοποιήσεις και η αγωνία των Ελλήνων υπευθύνων να παρουσιάσουν… οτιδήποτε, δείχνει με σαφήνεια πια ότι το πρόγραμμα «δεν βγαίνει».

Η νέα δυσφορία του Βερολίνου για τις καθυστερήσεις στις αποκρατικοποιήσεις και η αγωνία των Ελλήνων υπευθύνων να παρουσιάσουν… οτιδήποτε, δείχνει με σαφήνεια πια ότι το πρόγραμμα «δεν βγαίνει». Τρία χρόνια μετά τις πρώτες εκτιμήσεις για τα ελληνικά… ασημικά και τη διαμόρφωση του περιβόητου λογαριασμού των 50 δισ. ευρώ, η ελληνική πλευρά έχει υποχρεωθεί σε τρεις αναθεωρήσεις.

Την ίδια ώρα, η βιασύνη και η προχειρότητα με την οποία σχεδιάστηκαν τα πακέτα των πωλήσεων (παρά την παρουσία καλοπληρωμένων νομικών και οικονομικών συμβούλων) αρχίζουν να δημιουργούν στην κυβέρνηση προβλήματα, που συχνά λαμβάνουν διεθνείς προεκτάσεις προκαλώντας αμηχανία. Τώρα η κυβέρνηση, παγιδευμένη στη μνημονιακή της δέσμευση, θερίζει… θύελλες, αφού καλείται να επιτύχει ανέφικτους στόχους, πουλώντας «όσο – όσο» για να αποφύγει τα νέα μέτρα με τα οποία απειλούν οι Γερμανοί. Οι οποίοι έχουν προειδοποιήσει ότι, αν ο Αθανασόπουλος και η παρέα του δεν φέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα, θα έρθουν να κάνουν τη δουλειά… μόνοι τους.
Από την περίοδο του Μητρόπουλου, που είχε αναλάβει την ευθύνη του Ταμείου Αποκρατικοποιήσεων το 2011, όλοι οι υπεύθυνοι που χειρίστηκαν το αντικείμενο για λογαριασμό του ελληνικού κράτους έχουν να επιδείξουν… μόνο ήττες. Έτσι τώρα ξένοι παράγοντες και Έλληνες διαχειριστές μιλούν για πρόγραμμα που στήθηκε με παράκαμψη των διεθνών συνθηκών, για αδυναμίες στην αποτύπωση των όρων του παιχνιδιού και για ελλιπή γνώση τόσο του τρόπου με τον οποίο γίνονται οι προσκλήσεις ενδιαφέροντος όσο και των διαπραγματεύσεων, ιδιαίτερα σε εθνικά ευαίσθητους οργανισμούς.
Τελικά από τον στόχο των 50 δισ. (ο Μητρόπουλος τον ανέβαζε σε 66…) πέσαμε στα 25 δισ., για να πάμε μετά στα 20, που αναμένεται να εισπραχθούν μέχρι το 2020. Δεδομένου ότι και ο περσινός λογαριασμός εισπράξεων έπεσε έξω (από τα 3,5 δισ. στα 600 εκατ.), το 2013 γίνεται η χρονιά – τεστ με στόχο 2,58 δισ. ευρώ.
Σε αυτό το περιβάλλον, η δήλωση του Αθανασόπουλου πως τους τελευταίους πέντε μήνες έχουν αρθεί 58 από τα 86 διαδικαστικά που επιβράδυναν τη διαδικασία αποκρατικοποιήσεων μπορεί να προκάλεσε αίσθηση, αλλά μάλλον δεν κατάφερε να βοηθήσει τα χοντρά ζητήματα που ανέκυψαν την ίδια περίοδο σε πολλά από τα προγράμματα αποκρατικοποιήσεων. Ας τα πάρουμε με τη σειρά:

ΟΠΑΠ
Η τελευταία ηχηρή εξέλιξη ήταν η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, που αμφισβητεί τη νομική βάση του μονοπωλίου του ΟΠΑΠ. Η απόφαση εκδόθηκε σε απάντηση ερωτημάτων του ΣτΕ μετά τις προσφυγές των ξένων εταιρειών στοιχηματισμού Stanleybet, William Hill και Sportingbet, στις οποίες το Δημόσιο αρνήθηκε (σιωπηρά) να δώσει άδειες λειτουργίας στην Ελλάδα. Τα σημεία της απόφασης που «αγγίζουν» τη διαδικασία της ιδιωτικοποίησης είναι ο χαρακτηρισμός ως «μη δικαιολογημένης» της κανονιστικής ρύθμισης που παρέχει το μονοπώλιο και η διατύπωση περί «έλλειψης επαρκούς ελέγχου του Δημοσίου» στη δραστηριότητα του οργανισμού.
Ακόμη το Δικαστήριο των Ευρω-
παϊκών Κοινοτήτων αναφέρθηκε στην επέκταση των δραστηριοτήτων του ΟΠΑΠ σε τρίτες χώρες, που κατά την άποψή του δεν φαίνεται να συνάδουν με ένα κρατικό μονοπώλιο.
Η απόφαση ήταν εν πολλοίς αναμενόμενη, αλλά πρακτικά επηρεάζει πολυποίκιλα τον διαγωνισμό. Η πρώτη ορατή επίπτωση είναι η καθυστέρηση. Η υποβολή των δεσμευτικών προσφορών, από τις 27 Μαρτίου, μετατέθηκε καταρχήν για τις 5 Απριλίου, με βεβαιότητα ότι θα υπάρξει νέα παράταση. Η δεύτερη, μη ορατή ακόμη, είναι η μείωση του αναμενόμενου τιμήματος που θα αποτυπωθεί στις προσφορές.
Η απόφαση του δικαστηρίου «φωτίζει» ευθέως τον δαίδαλο του ελληνικού συστήματος παιγνίων, που νομοθετικά έχει ακόμη πολλή δουλειά για να μπορεί να χαρακτηριστεί «ευνομούμενο». Πέραν του μονοπωλίου και της διαχείρισής του, θα χρειαστεί να ρυθμιστούν τα ζητήματα φορολόγησης των παιγνίων, αλλά και η επένδυση στα βιντεολόττο.
Περιέργως, όλα αυτά συνέβησαν αφού άρχισε το πρόγραμμα της αποκρατικοποίησής του και, αν μη τι άλλο, αποδεικνύουν την προχειρότητα (αν θέλουμε να είμαστε επιεικείς) με την οποία το ΤΑΙΠΕΔ προχώρησε μια από τις πλέον σημαντικές περιπτώσεις που έχει υπό διαχείριση. Και από την οποία προσδοκά ότι θα του αποφέρει μεταξύ 800 εκατ. και 1 δισ. ευρώ.

ΔΕΠΑ – ΔΕΣΦΑ
Την περασμένη Πέμπτη το ΤΑΙΠΕΔ ενέκρινε τα τεύχη του διαγωνισμού για την υποβολή δεσμευτικών προσφορών. Έτσι, στα τέλη Απριλίου με αρχές Μαΐου αναμένονται οι τελικές προσφορές από τις ρωσικές Negusneft (Sintez) και Gazprom, τη Socar από το Αζερμπαϊτζάν, την ελληνική M&M Gaz (των ομίλων Βαρδινογιάννη και Μυτιληναίου) και τη ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, που μαζί με το τσεχικό fund PPF διεκδικούν μόνο τον ΔΕΣΦΑ.

Το πρόβλημα στην περίπτωση αυτή είναι ότι λόγω βιασύνης οι αρμόδιοι του ταμείου (και των συμβούλων, για να μην ξεχνάμε αυτούς που αμείβονται για να συμβουλεύουν το Δημόσιο, και εν προκειμένω τους Rothchild, UBS, Alpha Bank και τα νομικά γραφεία Κουταλίδη και Clifford Chance) δεν μπόρεσαν να «προβλέψουν» τη γενναία προσφορά των δύο ρωσικών ομίλων, που διαρρέουν ότι έχουν προσφέρει κοντά στα 2 δισ. ευρώ για τον ένα ή και τους δύο οργανισμούς. Και αφού οι υπεύθυνοι… χάρηκαν με τις υψηλές προσφορές, αντελήφθησαν ότι το θέμα αυτό είναι… casus belli για τις ΗΠΑ.
Οι Αμερικανοί μπορεί να μην δίνουν λύση, αλλά κατέστησαν σαφές (με βαριά διπλωματική φρασεολογία) στην Ελλάδα ότι δεν μπορεί να γίνει «όμηρος της Μόσχας».
Με αυτήν την καυτή πατάτα στα χέρια τους και τους Αμερικανούς διπλωμάτες να διαρρέουν στο παρασκήνιο ότι τα ελληνικά δίκτυα αερίου θα περάσουν στους Ρώσους μόνο με… πόλεμο, οι υπεύθυνοι του ΤΑΙΠΕΔ βρίσκονται σε… εχθρικά ύδατα και καλούνται να διαχειριστούν μια κατάσταση πολύ μεγαλύτερη των δυνατοτήτων τους. Ο Αθανασόπουλος, σε έναν ελιγμό, προσπαθώντας να δώσει λύσεις στην κυβέρνηση, δήλωσε πριν από μερικές ημέρες πως «το ζητούμενο είναι φυσικά το τίμημα, αλλά πρέπει να δούμε και θέματα ανταγωνισμού».
Ένας άλλος ελιγμός ήταν η «διευκρίνιση» ότι στον διαγωνισμό μπορεί να μπει μέχρι την υποβολή των δεσμευτικών προσφορών και οποιαδήποτε άλλη εταιρεία… Έξυπνο, όντως, εάν η εταιρεία υπάρχει και έχει τα κεφάλαια. Το πρόβλημα είναι τι θα κάνει το Δημόσιο, εάν η προσφορά που έχει από τους Ρώσους είναι διπλάσια από οποιουδήποτε άλλου. Τι θα πει στους δανειστές Γερμανούς, που πιέζουν για χρήμα και… όλως τυχαίως είναι οι καλύτεροι συνεργάτες της Μόσχας στα ενεργειακά.

Λάτσης και στο Ελληνικό;
Το πρόβλημα στις δύο πιο σοβαρές περιπτώσεις του ΤΑΙΠΕΔ συνδυάστηκε με την αποχώρηση του Κατάρ από το Ελληνικό, λίγες ημέρες πριν από την επίσκεψη του πρωθυπουργού στην Ντόχα.
Τώρα στην κούρσα για το πολύκροτο σχέδιο του πρώην αεροδρομίου έχουν μείνει μόνο ο Λάτσης (Lamda Development), η αγγλική London Regional Properties και οι Ισραηλινοί της Elbit Cochin. Εάν το Κατάρ δεν επανακάμψει εκ των υστέρων στην πρόταση των Βρετανών, όπως διαδίδουν ορισμένοι στο ΤΑΙΠΕΔ, η πιθανότερη εκδοχή είναι το Ελληνικό να περιέλθει στην οικογένεια Λάτση. Οι μνήμες από τη σύμβαση του IBC θα είναι ακόμη νωπές, αλλά για ένα ακίνητο πολλαπλάσιας αξίας και σημασίας…
Ακόμη και για την παραχώρηση του ακινήτου στην Κασσιόπη της Κέρκυρας εμφανίστηκε ένας και μοναδικός ενδιαφερόμενος (πρόκειται για την αμερικανική NCH Capital), που υπέγραψε καταρχήν σχέδιο και αναμένεται να υποβάλει τελική πρόταση.
Όλα αυτά αφορούν τις «βαριές» και ευκολότερες (θεωρητικά) περιπτώσεις. Το 2013 όμως επιφυλάσσει πολλά ακόμη προγράμματα, τα περισσότερα από τα οποία έχουν αγκάθια που οι σχεδιαστές του ΤΑΙΠΕΔ δεν έχουν προβλέψει, όπως και οι σύμβουλοι…

Την άνοιξη παίρνουν σειρά τα μικρομάγαζα

Την άνοιξη αρχίζει η επόμενη φάση αποκρατικοποιήσεων, που περιλαμβάνει τα μικρότερα «μαγαζιά».

1 Ο Αστέρας Βουλιαγμένης είναι το μόνο πρόγραμμα που συγκεντρώνει ακόμη το ενδιαφέρον του Κατάρ. Μαζί με το εμιράτο, σοβαροί διεκδικητές (για την κατάθεση των πρώτων προσφορών, στις 19 Μαρτίου) υπολογίζεται ότι θα είναι οι Κινέζοι της Fosun (μετέχουν και στον διαγωνισμό για τον ΟΠΑΠ) και μεγάλοι ρωσικοί τουριστικοί όμιλοι. Το πρόβλημα εδώ είναι οι πληροφορίες που θέλουν ανάμεσα στις προσφορές να υπάρχει και μια τουρκική. Εξέλιξη που πολιτικά είναι ανησυχητική μετά τις κινήσεις Τούρκων στις ελληνικές μαρίνες…
2 Η ΕΥΑΘ θεωρείται και αυτή μια ώριμη αποκρατικοποίηση. Η τελευταία απόφαση του ΤΑΙΠΕΔ να πουλήσει το 51% της κρατικής συμμετοχής (το Δημόσιο διαθέτει το 74%), αντί του συνόλου του πακέτου, εκτιμάται ότι πάλι θα έχει επιπτώσεις στο τίμημα. Σκοπός του ταμείου είναι να αφήσει το υπόλοιπο 26% για βολικότερο χρόνο, με την προοπτική να εξασφαλίσει υψηλότερη τελική απόδοση. Πώς όμως θα γίνει αυτό όταν μια εταιρεία κατέχει την πλειοψηφία;
Παράλληλα η κοινοτική προϋπόθεση να έχει δημιουργηθεί Ρυθμιστική Αρχή Υδάτων στο πρότυπο της ΡΑΕ τόσο για την ΕΥΔΑΠ όσο και για την ΕΥΑΘ περιπλέκει περαιτέρω τα πράγματα. Ίσως ακόμη περισσότερο να τα περιπλέκει το τίμημα που θα προσφερθεί για μια δημόσια εταιρεία – υπόδειγμα, που παρουσιάζει από ετών κερδοφορία…
3 Οι παλαιότερες κρατικές ενισχύσεις παραμένουν ακόμη πρόβλημα για την πώληση των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων (πρώην ΕΒΟ/ΠΥΡΚΑΛ), που ούτως ή άλλως είναι μια εταιρεία χωρίς αντικείμενο και παραγγελίες μετά το τέλος της χρυσής περιόδου των εξοπλισμών.
4 Για τα ΕΛΤΑ το 2013 συνδυάζει την έναρξη της αποκρατικοποίησης (με επιλογή υποψηφίων στο δεύτερο τρίμηνο) με την επιβίωσή τους στην απελευθερωμένη ταχυδρομική αγορά που ξεκίνησε στις αρχές του νέου χρόνου. Πολλά πλεονεκτήματα που μέχρι σήμερα διατηρούσαν τα ΕΛΤΑ θα χαθούν, ενώ ο τζίρος έχει μειωθεί 35%.
5 Για τη ΛΑΡΚΟ το σοβαρό πρόβλημα αφορά πάλι τη διευθέτηση των παλαιότερων κρατικών ενισχύσεων. Επίσης χρειάζεται να ιδρυθεί νέα εταιρεία (αυτή που στην ουσία θα πουληθεί), αλλά και να διαγραφούν παλαιότερες λαθροχειρίες, όπως πλαστές προσημειώσεις (!) περιουσιακών στοιχείων κ.λπ. Το τελικό ερώτημα είναι σε ποια τιμή θα κοστολογήσει ένας υποψήφιος ενδιαφερόμενος μια εταιρεία που, ενώ διατηρεί μια σπάνια αποκλειστικότητα στις αγορές μετάλλων, βρίσκεται τεχνικά να χρωστά περισσότερα από αυτά που αξίζει…
6 Εάν η κατάσταση είναι ανησυχητική για όλα τα προαναφερθέντα προγράμματα, ακόμη πιο δύσκολες είναι οι περιπτώσεις της ΔΕΗ και της ΤΡΑΙΝΟΣΕ (όπως και της Rosco) που θα αρχίσουν να τρέχουν από τα τέλη της άνοιξης. Τα νομικά προβλήματα είναι ήδη μεγάλα για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ (λιγότερα για την εταιρεία συντήρησης υλικού Rosco) και βέβαια πολύ μεγαλύτερα για τη ΔΕΗ, όπου ακόμη συζητείται σε πόσα κομμάτια θα πρέπει να σπάσει η Επιχείρηση με το πιο ισχυρό συνδικαλιστικό σωματείο στην Ελλάδα και τη μεγαλύτερη περιουσία…
Ήδη, πάντως, οι άμεσα ενδιαφερόμενοι Γερμανοί της RWE, που ενδιαφέρονταν για το «μαγαζί» από την περίοδο του Καραμανλή, βρίσκουν τον Αθανασόπουλο στην – ακόμη πιο αρμόδια για το ξεπούλημα – θέση του προέδρου του ΤΑΙΠΕΔ κι έχουν αρχίσει να πυκνώνουν τα ταξίδια στην Αθήνα…