Υπό τον Ντόναλντ Τραμπ το εκτόπισμα της Αμερικής στον υπόλοιπο κόσμο καταβαραθρώθηκε και η πανδημία προκάλεσε τη μεγαλύτερη ύφεση από το κραχ του 1929. Αν ο Τζο Μπάιντεν κερδίσει τελικά τις εκλογές του Νοεμβρίου και μπει στο Οβάλ Γραφείο τον Ιανουάριο του 2021, θα αντιμετωπίσει ένα πρωτοφανές σύνολο προβλημάτων. 
Η κοινή γνώμη είναι διχασμένη για το πού θα πρέπει να γείρει η οικονομία, αριστερά ή δεξιά. Ο Τραμπ κατηγόρησε τον Μπάιντεν στο ντιμπέιτ ότι ετοιμάζεται να διογκώσει δραματικά τον δημόσιο τομέα και να σακατέψει τις επιχειρήσεις. 
Υπάρχει ο φόβος στην Αμερική ότι η ατζέντα του Μπάιντεν ίσως παραείναι «αριστερή» και κατηγορείται ήδη από Ρεπουμπλικανούς γι’ αυτό, αλλά στην πραγματικότητα ως πολιτικός ο Μπάιντεν είναι κεντρώος και πάνω από όλα πραγματιστής. 
Το πρόγραμμά του για φορολογία και δαπάνες δείχνει λογικό, καθώς επιχειρεί να αντιμετωπίσει μακροχρόνια προβλήματα που έχει η Αμερική, συμπεριλαμβανομένων των πεπαλαιωμένων υποδομών, της κλιματικής αλλαγής και των προβλημάτων των μικρών επιχειρήσεων που έχουν διογκωθεί τώρα λόγω πανδημίας. 

Σύμφωνα, μάλιστα, με κάποιους αναλυτές, το πρόβλημα με το οικονομικό πρόγραμμα του Μπάιντεν είναι ότι σε κάποιους τομείς δεν είναι αρκετά τολμηρό.
Όταν ο Τραμπ ανέλαβε την Προεδρία το 2017, ποντάρισε στην τόνωση του δυναμισμού των επιχειρήσεων. Πριν από την πανδημία, κομμάτια του σχεδίου του είχαν αποφέρει καρπούς, με τη βοήθεια και της χαλαρότερης οικονομικής πολιτικής του Federal Reserve. 
● Η εμπιστοσύνη των μικρών επιχειρήσεων άγγιζε σχεδόν υψηλό τριακονταετίας.
● Οι μετοχές ανέβαιναν.
● Οι μισθοί του φτωχότερου κομματιού των εργαζομένων αυξάνονταν κατά 4,7% τον χρόνο – ο ταχύτερος ρυθμός από το 2008. 
● Οι ψηφοφόροι τοποθετούσαν την οικονομία ως τη βασική προτεραιότητα στην ατζέντα τους και, αν δεν προέκυπτε ο κορωνοϊός, οι συγκεκριμένες οικονομικές επιδόσεις ίσως να ήταν αρκετές για να επανεκλεγεί ο Τραμπ.
Όμως, εν μέρει και λόγω της πανδημίας, οι ελλείψεις του Τραμπ έγιναν πιο εμφανείς:
● Προβλήματα χρόνων κακοφόρμισαν, ανάμεσά τους το «τρύπιο» δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας και οι καταρρέουσες υποδομές. 
● Ο δυναμισμός των επιχειρήσεων παραμένει χαμηλός. 
● Οι επενδύσεις είναι μειωμένες και, παρά το γεγονός ότι η επιρροή των πολύ μεγάλων επιχειρήσεων αυξάνονται, έχουν δημιουργηθεί λιγότερες νέες επιχειρήσεις. 
● Η αναμέτρηση με την Κίνα έχει απορρυθμίσει το παγκόσμιο σύστημα εμπορίου. 
● Το χαοτικό στυλ διακυβέρνησης του Τραμπ, με επιθέσεις σε θεσμούς και κανόνες δικαίου, δρα στην πράξη σαν… φόρος στην ανάπτυξη εμποδίζοντάς την.
Ως 46ος Πρόεδρος, ο Μπάιντεν – εφόσον εκλεγεί – σκοπεύει να ελαφρύνει κάποια από αυτά τα προβλήματα μόνο και μόνο επειδή πιστεύει στους θεσμούς και είναι σε θέση να ακούει και να αξιολογεί τις συμβουλές των ειδικών. Αυτά τα χαρακτηριστικά θα είναι χρήσιμα το 2021, οπότε σχεδόν πέντε εκατομμύρια άνθρωποι αντιμετωπίζουν την προοπτική μακρόχρονης ανεργίας και πολλές μικρές επιχειρήσεις τη χρεοκοπία.

Οι προτεραιότητες
1. Η βασική οικονομική προτεραιότητα του Μπάιντεν είναι να περάσει ένα γιγαντιαίο πακέτο «ανάκαμψης» για την πανδημία, αξίας 2-3 τρισ. δολαρίων. Σε αυτό θα περιλαμβάνονται βραχυπρόθεσμη οικονομική βοήθεια (ρευστό), τόνωση των παροχών στους ανέργους αλλά και δάνεια ή και χορηγίες προς μικρές επιχειρήσεις που δεν έλαβαν τόση βοήθεια όση οι μεγάλες. 
2. Θα εξομαλύνει τις σχέσεις με την Κίνα, κάτι που θα καθησυχάσει τις αγορές. Και αν υπάρξει ένα ασφαλές εμβόλιο, τότε η προσέγγιση του Μπάιντεν στις διεθνείς σχέσεις και την εξωτερική πολιτική θα καταστήσει την παγκόσμια διανομή του εμβολίου ευκολότερη, κάτι που θα επιτρέψει στο εμπόριο να αναρρώσει γρηγορότερα.
3. Το νομοσχέδιο ανάκαμψης του Μπάιντεν θα στοχεύει και σε μια τεράστια, φιλική προς το κλίμα, τόνωση της κατασκευής υποδομών, που θα φιλοδοξεί να αντισταθμίσει δεκαετίες υποεπένδυσης. Η μέση αμερικανική γέφυρα έχει ηλικία 43 χρόνων. Το πακέτο των πράσινων υποδομών θα περιλαμβάνει και αναβαθμίσεις σε ηλεκτρικά δίκτυα, όπως και σταθμούς φόρτισης για ηλεκτρικά αυτοκίνητα.
4. Τα κονδύλια για κυβερνητική έρευνα και ανάπτυξη έχουν πέσει από 1,5% του ΑΕΠ, που ήταν το 1960, σε 0,7% του ΑΕΠ σήμερα, την ίδια στιγμή που η Κίνα προβάλλει ως μια σοβαρή πρόκληση για την αμερικανική επιστήμη και τεχνολογία. Ο Μπάιντεν θα προσπαθήσει να το αντιστρέψει αυτό, ξοδεύοντας δεκάδες εκατομμύρια τον χρόνο σε έρευνα και ανάπτυξη στις τεχνολογίες ανανεώσιμης ενέργειας και στο 5G, με στόχο την υπεροχή των ΗΠΑ έναντι της αντιπάλου Κίνας. 
5. Θα ξηλώσει κάποιες από τις αυστηρές απαγορεύσεις του Τραμπ στη μετανάστευση, όσες δηλαδή δεν διευκολύνουν την ανταγωνιστικότητα της Αμερικής.
6. Στοχεύει να αυξήσει το βιοτικό επίπεδο της μεσαίας τάξης αλλά και την κοινωνική κινητικότητα. Αυτό σημαίνει περισσότερες δαπάνες για την εκπαίδευση, την ιατρική περίθαλψη και την προσιτή κατοικία.
7. Στο πλάνο του είναι ο κατώτατος μισθός να ανέβει στα 15 δολ. την ώρα, σημαντικό για 17 εκατομμύρια εργαζόμενους που σήμερα κερδίζουν λιγότερα, και να αυξήσει τη στήριξη προς τις μικρές επιχειρήσεις.

Όχι και… σοσιαλιστική!
Στο σύνολό της, βέβαια, η ατζέντα Μπάιντεν δεν μπορεί να χαρακτηριστεί… σοσιαλιστική, όπως ισχυρίζονται οι Ρεπουμπλικανοί. Ο υποψήφιος των Δημοκρατικών έχει αγνοήσει κάποια πάγια ζητούμενα της Αριστεράς, όπως το Medicare For All (ιατρική κάλυψη για όλους), την απαγόρευση της πυρηνικής ενέργειας και τις διασφαλισμένες θέσεις εργασίας. 
Το πρόγραμμά του θεωρείται μέτριο σε μέγεθος και αναμένεται, εφόσον εφαρμοστεί, να οδηγήσει σε μια ετήσια αύξηση δημοσίων δαπανών της τάξης του 3% του ΑΕΠ. Υποθέτοντας πάντα ότι θα περάσει από τη Γερουσία, αφού δεν είναι βέβαιο ότι θα εγκριθεί αυτούσιο και χωρίς συμβιβασμούς – περικοπές. Συγκριτικά, τα προγράμματα του Μπέρνι Σάντερς ή της Ελίζαμπεθ Γουόρεν απαιτούσαν 16% – 23% ετήσια αύξηση των δημοσίων δαπανών.
Για τις μισές από τις δαπάνες που θα εγκριθούν, ο Μπάιντεν σκοπεύει να βρει τα λεφτά μέσω αύξησης των φόρων, με υψηλότερες εισφορές από επιχειρήσεις και από τους πολύ πλούσιους. 
Όμως, ακόμη κι αν πραγματοποιηθούν όλα του τα φορολογικά σχέδια, κάτι όχι ιδιαίτερα πιθανό, οι υπολογισμοί δείχνουν ότι τα εταιρικά κέρδη μετά τη φορολόγηση θα μειωθούν έως και 12%, ενώ τα έσοδα του τοπ 1% των εισοδημάτων θα πέσουν έως 14%. Για τους πάρα πολύ πλούσιους αυτό αποτελεί μεν μια ενόχληση, αλλά όχι καταστροφή. 
Ο αντίκτυπος της φορολογικής ατζέντας του Μπάιντεν στο 99% των Αμερικανών θα είναι μηδαμινός. Αναλυτικά, σύμφωνα με τη Moody’s, οι προτεινόμενες δαπάνες του Μπάιντεν για την περίοδο 2021-30 θα είναι συνολικά 7,27 τρισ. δολ. Αναλυτικά, ανά κατηγορία: 
● Υποδομές 2,39.
● Εκπαίδευση 1,91.
● Δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας 1,50.
● Υγεία – περίθαλψη 1,47.

Μετρίως μέτριος και μετρημένος
Με λίγα λόγια, μια Προεδρία Μπάιντεν υπόσχεται μέτρια υψηλότερους φόρους και περισσότερες δαπάνες, ειδικά στις «πράσινες» υποδομές, περισσότερη βιομηχανική πολιτική και όχι μεγάλες αλλαγές στην εμπορική πολιτική. Ο Μπάιντεν υπήρξε στο παρελθόν υπερασπιστής του ελεύθερου εμπορίου και εκτιμάται ότι θα έχει καλύτερες σχέσεις με την Κίνα από ό,τι ο Τραμπ. Αλλά δεν θα προχωρήσει πολύ πέρα από αυτό, λόγω και της μεταστροφής της κοινής γνώμης στην Αμερική. 
Σύμφωνα με το Paw Research Centre, το 73% των Αμερικανών έχουν τώρα μια αρνητική άποψη για την Κίνα, ποσοστό που είναι ιστορικό υψηλό. Ο Μπάιντεν εκτιμάται ότι δεν θα αποσύρει σύντομα τους δασμούς που ισχύουν σήμερα για τα προϊόντα που εισάγονται από την Κίνα, με τον μέσο δασμό να είναι περίπου στο 19%. Και ενώ έχει επικρίνει διάφορους χειρισμούς του Τραμπ σε σχέση με την Κίνα, ο «Economist» εκτιμά ότι θα διατηρήσει το εμπάργκο στην Huawei.
Η βιομηχανική στρατηγική του Μπάιντεν χαρακτηρίζεται από έναν «soft» προστατευτισμό. Υπόσχεται να φέρει τις γραμμές τροφοδοσίας πίσω στην Αμερική, θα υιοθετήσει μια κυβερνητική πολιτική που θα προωθεί την αγορά αμερικανικών προϊόντων και τάσσεται υπέρ της ρύθμισης ότι μόνο πλοία υπό την αμερικανική σημαία θα μπορούν να μεταφέρουν αγαθά μεταξύ εγχώριων λιμανιών.

Ποιοι θα ωφεληθούν
Με όρους πολιτών κι όχι επιχειρήσεων, οι προτάσεις του αποσκοπούν στη στήριξη της μεσαίας τάξης και των χαμηλόμισθων, που θα επωφεληθούν από έναν μεγάλο αριθμό μέτρων, όπως φθηνότερη εκπαίδευση, διευκολύνσεις να αποκτήσουν κατοικία και έναν υψηλότερο κατώτατο μισθό. Οι αυξήσεις φόρων, ακόμα και αν περάσουν στο σύνολό τους, θα στοχεύουν την ανώτατη κατηγορία του πλούτου.
Σε ό,τι αφορά το ποιες επιχειρήσεις θα ωφεληθούν και ποιες θα έχουν απώλειες, ενδεικτικό κλίμα δίνουν οι επιλογές των επενδυτών. Ήδη υποβάλλουν προσφορές για μετοχές εταιρειών ανανεώσιμης ενέργειας αλλά και υποδομών, που ποντάρουν ότι θα κερδίσουν από μια προεδρία Μπάιντεν. 
Οι μετοχές εταιρειών ορυκτών καυσίμων, που εκτιμάται ότι μπορεί να «δυσκολευτούν» υπό τον Μπάιντεν, ήδη σημειώνουν πτώση. Οι μετοχές των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών εκτινάχτηκαν φέτος, πράγμα που δείχνει ότι οι επενδυτές δεν ανησυχούν ότι ο Μπάιντεν θα προχωρήσει σε αντιμονοπωλιακή νομοθεσία έναντι της Σίλικον Βάλεϊ. 
Παρά την ιστορική ύφεση, το χρηματιστήριο ανέβηκε κατά 4,5% φέτος, εξέλιξη που σε καμιά περίπτωση δεν δείχνει φόβο για άμεση έλευση μιας… σοσιαλιστικής ατζέντας. 
Ο Μπάιντεν, πραγματιστής σε όλη την πολιτική του καριέρα, εκτιμάται ότι μάλλον θα κυβερνήσει με παρόμοιο τρόπο. Ως Πρόεδρος θα συνυπολογίζει τις υποδείξεις των ειδικών, θα συμπεριφέρεται με συνέπεια κι όχι αλλοπρόσαλλα, ενώ θα συνεργάζεται με τους θεσμούς των ΗΠΑ. 
Ο κύριος στόχος του θα είναι να βγάλει την οικονομία από την ύφεση της πανδημίας, να βελτιώσει την κοινωνική κινητικότητα και να χτίσει ένα καλύτερο δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας.

Οι Συμπληγάδες 
Το μεγαλύτερο στοίχημά του θα το βάλει στη μακροχρόνια ώθηση των υποδομών και της κλιματικής πολιτικής. Η κορυφαία πρόκληση θα είναι να ισορροπήσει την πολιτική του ανάμεσα από τις Συμπληγάδες των αντίρροπων τάσεων που υπάρχουν σήμερα στην αμερικανική πολιτική σκηνή, δηλαδή τις πιο σοσιαλιστικές ιδέες της πιο αριστερής πτέρυγας από τη μια και τον σοβινιστικό προστατευτισμό και την αδιαφορία για την κοινωνική συνοχή της χώρας που υπάρχουν σε μερίδα των Ρεπουμπλικανών. 
Κάποιοι Ρεπουμπλικανοί ισχυρίζονται ότι ο Μπάιντεν, υπό τον μανδύα της κοινωνικής δικαιοσύνης, θα καταστρέψει τον αμερικανικό καπιταλισμό και τον χαρακτηρίζουν… ακροαριστερό. Στην πραγματικότητα, αν ο υποψήφιος των Δημοκρατικών μπορεί να κάνει την οικονομία να δουλέψει καλύτερα για τον μέσο πολίτη και παράλληλα καταφέρει να στηρίξει τις επιχειρήσεις, θα έχει φέρει με επιτυχία εις πέρας την τελευταία του δουλειά στην πολιτική.