Διάρκεια: 1922 – 1953

Ανθρώπινο κόστος: 20 εκατομμύρια ζωές

Τα πρωτοφανή και συνταρακτικά ιστορικά γεγονότα που καταγράφτηκαν στην Ιστορία στο κεφάλαιο που άνοιξε η Οκτωβριανή Επανάσταση στη Ρωσία, το 1917, και επηρέασαν καθοριστικά τις εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο αποτελούν μια κορυφαία στιγμή για την ανθρωπότητα, κατά την οποία διατυπώθηκαν για πρώτη φορά οράματα και πολιτικές για τον άνθρωπο που ανέτρεπαν παγιωμένες αντιλήψεις όλων των προηγούμενων αιώνων. Το δίχως άλλο, πρόκειται για ένα ιστορικό γεγονός – ορόσημο στην παγκόσμια Ιστορία, κυρίως γιατί υιοθέτησε μια νέα κοσμοαντίληψη φέρνοντας τις μάζες στο προσκήνιο. Ωστόσο, έμελλε να αποδειχτεί για μιαν ακόμα φορά πως ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις… που, στο μεταξύ, ξέμειναν από καλοσύνη και ανθρωπιά. 

 

Μια δεκαπενταετία μετά την έναρξη της Μεγάλης Ρωσικής Επανάστασης που ευαγγελιζόταν τα πλέον ευγενή οράματα και τις πλέον ανθρωπιστικές αντιλήψεις, η πραγματικότητα που καλυπτόταν υπό τη σκιά της μεγαλύτερης προπαγανδιστικής απατής όλων των εποχών, έμοιαζε όχι απλώς δυσμενής, αλλά αποτρόπαια. Πίσω από τα θαυμαστά επιτεύγματα της Επανάστασης κρυβόταν η πιο τραγική πραγματικότητα που γνώρισε η Ιστορία, επιχρυσωμένη από τις ευγενικότερες των ιδεών που καλλιέργησε ποτέ η ανθρωπότητα… 

 

 

Ένα από τα πλέον σκοτεινά θέματα της σοβιετικής τραγωδίας υπήρξε ο μεγάλος λιμός των ετών 1932-1933. Η σοβιετική «Αγροτική Μεταρρύθμιση» ξεκίνησε με το πρόσχημα της κολεκτιβοποίησης, στο όνομα της οποίας διατάχθηκε να κατασχεθούν πρώτα όλα τα σιτηρά προϊόντα από τους αγρούς και τις αποθήκες και στη συνέχεια όλα τα μη σιτηρά προϊόντα και τα ζώα. Επιπλέον, απαγορεύτηκε η μετακίνηση του αγροτικού πληθυσμού στις πόλεις. Αυτή η θαυμάσια ιδέα του Στάλιν καταδίκασε σε θάνατο από ασιτία έναν απίστευτο αριθμό ανθρώπων που, σύμφωνα με απόλυτα πλέον τεκμηριωμένες και αδιαμφισβήτητες εκτιμήσεις, ανέρχεται στον εξωφρενικό αριθμό των εφτά εκατομμυρίων ανθρώπων, σε ένα διάστημα περίπου πεντακοσίων ημερών! Μάλιστα, οι επίσημες εκτιμήσεις της Ουκρανίας υπολογίζουν τον αριθμό των θυμάτων από εφτά ώς δέκα εκατομμύρια, πράγμα που σημαίνει ότι στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα είχαμε δεκαεπτά θανάτους το λεπτό… Η «μεταρρυθμιστική» προσπάθεια του Στάλιν στοίχισε περί τους 25.000 χιλιάδες νεκρούς ημερησίως – για να βγει η σοσιαλιστική παραγωγή και να ευοδωθεί το πρόγραμμα. 

 

Μια επιζήσασα του λιμού, η Νίνα Ποπόβιτς, γράφει στις αναμνήσεις της:

«Ήταν τρομακτικά χρόνια. Οι μητέρες έκοβαν τα παιδιά τους κομμάτια, τα έριχναν σε κατσαρόλες να τα μαγειρέψουν και τα έτρωγαν. Η μητέρα μου πήγε σε ένα χωράφι, όπου υπήρχαν μερικά άλογα, και έφερε πίσω το κεφάλι ενός αλόγου – άλλες πέντε γυναίκες έπεσαν πάνω του και άρχισαν να το δαγκώνουν. Ήταν φριχτό! Οι άνθρωποι πέθαιναν μέσα στον δρόμο, αν τους τρυπούσες, το αίμα τους ήταν σαν νερό. […] Πέθαναν τόσοι άνθρωποι στο χωριό, που αναγκάστηκαν να σταματήσουν να βάζουν σταυρούς στο νεκροταφείο. Τον χειμώνα, μια ηλικιωμένη πήρε έναν σταυρό από το νεκροταφείο για να τον χρησιμοποιήσει για προσάναμμα στο σπίτι της, για να μην παγώσουν τα παιδιά της». («Memories of Survivors and Witnesses of the Ukrainian Genocide of 1932-1933», βλ. και Irene Antonovych and Lialia Kuchma, «Generations: A Documentary of Ukrainians in Chicago», σελ. 32).

 

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που αποδίδουν σκοπιμότητα στις ενέργειες του Στάλιν με στόχο το ουκρανικό έθνος. Σήμερα, μετά την πάροδο τόσων δεκαετιών και τη σιωπή γύρω από το θέμα (η οποία αποτελεί ειδεχθέστερο έγκλημα από το ίδιο το έγκλημα…), μετά την πρόσφατη αναγνώριση του λιμού ως γενοκτονίας από το ουκρανικό Κοινοβούλιο, το Κρεμλίνο περιορίστηκε να δηλώσει: «Το πρόβλημα της πείνας – μαζικού θανάτου ανθρώπων στην Ουκρανία το 1932 – 33 πρέπει να το εξετάσουν ειδικοί. Έχουμε δηλώσει επανειλημμένα στους Ουκρανούς συναδέλφους μας ότι ζητήματα τέτοιας φύσεως πρέπει να εξετάζονται από ειδικούς ιστορικούς και από τις δύο πλευρές. Δεν πρέπει να πολιτικοποιούμε αυτό το θέμα»… 

 

 

Μετά την επίσημη πλέον έναρξη της αποσταλινοποίησης το 1956, άρχισαν να έρχονται στο φως τα εγκλήματα του Στάλιν και ενός καθεστώτος όπου η κρατική τρομοκρατία έφτασε στα ακρότατα όριά της, πράγμα που έφερε στη δύσκολη θέση του απολογουμένου τη γραφειοκρατία του Κρεμλίνου. Η αντίστροφη μέτρηση για τη συγκάλυψη των φρικιαστικών σταλινικών εγκλημάτων ξεκίνησε από τη στιγμή που ο Χρουστσώφ ανέβηκε στο βήμα του 20ού Συνεδρίου του Κόμματος και κατήγγειλε ανοιχτά και ξεκάθαρα την από εικοσαετίας γραμμένη από τον ίδιο τον Στάλιν επίσημη κομματική εκδοχή που περιλαμβανόταν στο «Σύντομο Εγχειρίδιο της Ιστορίας του ΚΚΣΕ». 

 

Ήταν μια σύνοψη – παρωδία, γραμμένη με τερατώδη ψέματα, αντίστοιχα των φρικιαστικών του εγκλημάτων. Ωστόσο, το μεγάλο ιστορικό κενό αυτών των σταλινικών θηριωδιών και το τι θα μπορούσε να ειπωθεί ως συγκάλυψή τους αποτέλεσε ένα ερώτημα για τη σοβιετική γραφειοκρατία το οποίο ποτέ ουσιαστικά δεν μπόρεσε να απαντηθεί – παρά μόνο μετά την ηχηρή πτώση της σοβιετικής αυτοκρατορίας. 

 

 

Ακόμη και μετά το πέρασμα εβδομήντα και πλέον χρόνων, ο αριθμός αυτών που δολοφονήθηκαν από το σταλινικό καθεστώς το 1937-1938 δεν έχει οριστικά διακριβωθεί. Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα γνωστά στοιχεία, «η καλύτερη εκτίμηση που μπορεί να γίνει σήμερα για τον αριθμό των θανάτων από την καταστολή του 1937-1938 είναι της τάξης των 950.000 – 1.200.000, δηλαδή προσεγγιστικά ένα εκατομμύριο. Αυτή είναι η εκτίμηση που θα πρέπει να χρησιμοποιείται από ιστορικούς, δασκάλους και δημοσιογράφους που ενδιαφέρονται για τη ρωσική – και παγκόσμια – Ιστορία του εικοστού αιώνα.» Ωστόσο, όπως ισχυρίζεται ο καθηγητής Μάικλ Έλλμαν του Πανεπιστήμιου του Άμστερνταμ, ο αριθμός αυτός μπορεί να αλλάξει μετά την ανακάλυψη νέων σχετικών στοιχειών. 

 

 

Στη συνεδρίαση της Κ.Ε. του ΚΚΣΕ, τον Ιούλιο του 1957, ο Νικήτα Χρουστσώφ μίλησε για 1.600.000 εξοντωμένους Σοβιετικούς κομμουνιστές, μα ο πραγματικός αριθμός φαίνεται πως είναι πολύ μεγαλύτερος. Τα θύματα της σταλινικής τυραννίας υπολογίζεται ότι ξεπερνάνε τα 20.000.000… 

 

Ο συγγραφέας Τίμοθι Σνάιντερ, στο βιβλίο του «Bloodlands», υπολογίζει τα θύματα της σταλινικής θηριωδίας. Σύμφωνα, λοιπόν, με τα στοιχεία που έχουν προκύψει, υπολογίζονται σε δυο εκατομμύρια οι νεκροί στα περίφημα σοβιετικά γκουλάγκ και σε ένα εκατομμύριο από εκτελέσεις την εποχή του Μεγάλου Τρόμου, στα μέσα και στα τέλη της δεκαετίας του 1930. Σ’ αυτούς πρέπει να προστεθούν οι νεκροί του Μεγάλου Λιμού, στην πλειονότητά τους Ουκρανοί. Συνολικά, ο Σνάιντερ υπολογίζει πως τα θύματα του Στάλιν είναι λίγο λιγότερα από 20 εκατομμύρια, αριθμός τρομακτικός και σχεδόν ίσος με εκείνον των Σοβιετικών που έπεσαν κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο…